Pieczęcie książąt mazowieckich

Pieczęcie książąt mazowieckich

 

Pieczęć średnia Bolesława V z 1478 roku.

Pieczęć średnia Bolesława V z 1478 roku.

„W polu pieczęci anioł w półpostaci z rozpostartymi skrzydłami trzyma oburącz przed sobą tarczę z orłem bez korony zwróconym w prawo. Po bokach tarczy końcowe zwoje wstęgi. Dolna krawędź tarczy przylega do wstęgi z napisem; prawy róg tarczy wydłużony. Na zewnątrz poza wstęgą kilka kolistych obrzeżeń. Średnica 34 mm.” [S.K. Kuczyński, Pieczęcie książąt mazowieckich, Wrocław 1978, s. 382-383 (nr 71)]. Napis w otoku na wstędze zwiniętej na końcu w kształcie kartusza, sporządzony minuskułą, brzmi: : s : boleslai : d : g : duc : mazovie warsz : et.

Pieczęć ta została wprowadzona po dokonaniu na sejmie w Zakroczymiu 3 IV 1471 podziału księstwa mazowieckiego między synów Bolesława IV i była używana przez Bolesława V do końca życia tzn. do 1488 r. Powyższy egzemparz przywieszony jest do dokumentu wystawionego przez Bolesława V w Warszawie 18 VI 1478 r., zezwalającego rajcom warszawskim odebrać z czynszów książęcych z ratusza Warszawy 100 kop groszy pożyczonych od nich przez Bolesława V na wykupienie wsi zastawionych bratu Konradowi. AGAD, Zbiór dokumentów pergaminowych, sygn. 1532.

 

Pieczęć średnia Janusza III z 1525 roku.

Pieczęć średnia Janusza III z 1525 roku.

„W polu pieczęci tarcza czwórdzielna w krzyż, górą wygięta w kształcie kartusza. Na tarczy w polach naprzemianległych 1 i 4 orzeł w mitrze na głowie zwrócony w prawo; w polach 2 i 3 smok skrzydlaty z rozwartą paszczą, na czterech łapach, z długim pierścieniowato zwiniętym ogonem, zwrócony w prawo. Tło w polu poza tarczą ukośnie kratkowane. U góry na zwoju wstęgi dwie rozetki, pod tarczą jedna rozetka. Na zewnątrz poza wstęgą z napisem kilka kolistych obrzeżeń. Średnica 46 mm.” [S.K. Kuczyński, Pieczęcie książąt mazowieckich, Wrocław 1978, s. 390-392 (nr 79)]. Napis w otoku na wstędze zwiniętej na końcach w kształcie kartusza, sporządzony majuskułą, brzmi: IANUSSIVS : D : G : DUX : MAZOVIE : RVSSIE : EC.

Pieczęć ta zastąpiła pieczęć używaną wspólnie przez braci Stanisława I i Janusza III i została wprowadzona po śmierci Stanisława I w 1524 r. Po śmierci Janusza III (9-10 III 1526) była ona używana przez księżną Annę aż do wjazdu króla Zygmunta I do Warszawy 25 VIII 1526 r. czyli do momentu objęcia przez niego inkorporowanego do Korony księstwa mazowieckiego. Prezentowany egzemplarz przywieszony jest do dokumentu wystawionego przez Janusza III w Warszawie 2 XII 1525 r., w którym książę ustępuje jednorazowo prawo prezenty na parafię w Stromcu Wawrzyńcowi z Prażmowa, kasztelanowi czerskiemu. AGAD, Zbiór dokumentów pergaminowych, sygn. 767.

Poprzednia Dalej

 

Zapraszamy również do zapoznania się z katalogiem dokumentów mazowieckich prezentowanych na wystawie Mazowsze jako region historyczny I. Rzeczypospolitej. Tradycje samorządowe.