PIECZĘCIE KRÓLÓW POLSKICH
Władysław Łokietek (1306-1333)
Pieczęć kancelaryjna (40 mm.) wyobrażająca orła piastowskiego z koroną na głowie, z dziobem zwróconym w prawo, w otoku napis:
+ S WLADISLAI DEI GRA REGIS POLONIE
Wyd.: Gumowski M., Pieczęcie królów polskich, Kraków 1919, Nr 5, s. 8.
Kętrzyński S., Uwagi o pieczęciach Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego w: Przegląd Historyczny, t. 28, 1929, s. 34-35
AGAD, Zb. Dok. perg. 6481
Kazimierz Wielki (1333-1370)
Pieczęć majestatowa średnicy 116 mm. Władca ukazany na tronie w pozycji siedzącej, odziany w długą luźną szatę, z szerokimi rękawami sięgającymi poniżej łokci, na którą ubrany jest długi, obszerny płaszcz o lamowanych brzegach, spięty na prawym ramieniu. W prawej ręce król trzyma berło zwieńczone motywem roślinnym, w lewej jabłko zwieńczone krzyżem, a na głowie okolonej długimi, bujnymi włosami ma koronę. Tron w kształcie długiej skrzyni z podnóżkiem, zdobiony jest motywami architektonicznymi: fryz arkadkowy, żabki, pinakle. Poniżej stóp królewskich, na tle budowli przypominającej architekturę tronu, godło pół lwa pół orła w koronie, ujęte w fragment ostroowalnego obramienia. Za plecami króla dwie postacie (aniołowie?) rozpinają obszerną draperię. Pole pieczęci, którego nie pokryto draperią ozdobione jest kratką. W otoku napis:
+ KAZIMIRVS D(E)I GR(ATI)A REX POLONIE C(RA)COVIE SA(N)DOM(IRIE) SIRAD(IE) LANC(ICIE) CVYAV(IE) POMORA(N)IE
Z. Piech, Ikonografia pieczęci Piastów, Kraków 1993, nr 101, s. 253.
Wyd.: Gumowski M., Pieczęcie królów polskich, Kraków 1919, Nr 6, s. 9.
AGAD, Zb. Dok. perg. 792
AGAD, Zb. Dok. perg. 2350;
Ludwik Węgierski (d’Anjou) (1370-1385)
Pieczęć 105 mm średnicy, […] wyobrażała osobę monarszą z berłem i jabłkiem, siedzącą na tronie w stylu gotyckim; po za tronem bogata opona fałdzisto spadająca, po obydwu zaś stronach tronu herby węgierskie. Napis w otoku w dwa rzędy:
+ LODOVICVS DEI GRACIA HUNGARIE DALMACIE CROACIE RAME(?) SERVIE GALLICIE LODOMERIE GOMANIE (?) BULG: ARIEQ(VE) REX PRINCEPS SALERNITANVS ET HONORIS MORTIS SANCTI ANGELI DOMINUS
E. Diehl, Uzupełnienie do sfragistyki polskiej, “Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne”, R. 2, Nr 4, 1890, s. 108, 109.
Wyd.: Gumowski M., Pieczęcie królów polskich, Kraków 1919, s. 13.
AGAD, Zb. Dok. perg. 5528
Władysław Jagiełło (1386-1434)
Pieczęć majestatowa, 122 mm. średnicy, przedstawia króla w majestacie, siedzącego na wspaniałym gotyckim tronie z baldachimem, dokoła sześciu aniołków z tarczami o herbach: polskim, litewskim, kaliskim, sandomierskim, kujawskim i dobrzyńskim, a u stóp ruskim. W otoku napis gotycki:
* S • WLADISLAVS • DEI • GRA • REX • POLONIE • NNO • TRARV • CRACOVIE • SADOMIE • SYRADIE • LACIE • CUYAVIE • LITWANIE • PNCEPS • SUPMS • POMERANIE • RUSSIEQ` . DNS • T • HRS • TC •
Wyd.: Gumowski M., Pieczęcie królów polskich, Kraków 1919, Nr 13, s. 13, 14.
AGAD, Zb. Dok. perg. 36
Władysław Warneńczyk (1434-1444)
Pieczęć mała, 33 mm. średnicy, wyobraża tarczę czteropolową z Orłem i Pogonią na przemian, po bokach tarczy dwa małe krzyżyki, jako ornament, w otoku napis gotycki:
+ WLADISLAVS + DEI + GRACIA + REX + POLONIE + ETCETERA
Wyd.: Gumowski M., Pieczęcie królów polskich, Kraków 1919, Nr 23, s. 17
AGAD, Zb. Dok. perg. 4722
* WLADISLAUS • DEI • GRACIA • REX • POLONIE • ETCETERA
Wyd.: Gumowski M., Pieczęcie królów polskich, Kraków 1919, Nr 24, s. 17.
AGAD, Zb. Dok. perg. 4852
Kazimierz Jagiellończyk (1444-1492)
Pieczęć średnia, 48 mm. średnicy, wyobraża tarczę 4-polową z Orłem, Pogonią, herbem kaliskim i kujawskim. Tarcza ujęta jest w trzy łuki i przytyrzymywana przez dwie postacie, nad nią w małej tarczy krzyż podwójny jagielloński. Dokoła napis gotycki:
S + KAZIMIRVS + DEI + GRACIA + REX + POLONIE + MAGNVS + DVX + LITHWANIE + ET + HERES + RVSSIE + ETCETERA +
Wyd.: Gumowski M., Pieczęcie królów polskich, Kraków 1919, Nr 27, s. 19.
AGAD, Zb. Dok. perg. 4645
S : KAZIMIRVS : DEI : GRACIA • REX • POLONIE • MAGNVS • DVX : LITHWANIE : ETCT
Wyd.: Gumowski M., Pieczęcie królów polskich, Kraków 1919, Nr 28, s. 19.
AGAD, Zb. Dok. perg. 440
Jan Olbracht (1492-1501)
Pieczęć mniejsza koronna, 39 mm. średnicy, wyobraża tarczę 4 polową z orłem i pogonią na przemian. Nad tarczą litery gotyckie + I + A +, po bokach dwie gałązki. W otoku napis:
+ IOANNES : ALBERTUS : DEI GRA : REX : POLONIE : SUPREMUS : DUX : LITHWANIE : ZC
Wyd.: Gumowski M., Pieczęcie królów polskich, Kraków 1919, Nr 35, s. 21.
AGAD, Zb. Dok. perg. 6733
Aleksander (1501-1506)
Pieczęć wielka koronna, 73 mm. średnicy, wyobraża ukoronowaną tarczę 5 polową z orłem, pogonią i herbem austryackim w środku (matki Elżbiety), otoczoną sześciu tarczami : mołdawską, kujawską, dobrzyńską, toruńską (?), sandomierską i pomorską, wszystko ujęte w 8 [!] łuków i otoczone napisem gotyckim w otoku:
+ ALEXANDER + DEI + GRA + REX + POLONIE + MAGNUS + DUX + LITHVANIE + RUSSIE + PRUSSIE + Q + DNUS + ET + HERES
Wyd.: Gumowski M., Pieczęcie królów polskich, Kraków 1919, Nr 38, s. 22.
AGAD, Zb. Dok. perg. 968
Zygmunt I Stary (1506-1548)
Pieczęć wielka koronna, 74 mm. średnicy, wyobraża w środku pod koroną tarczę z orłem polskim, otoczoną wieńcem tarcz z herbami: Litwy, Rusi, Mołdawi, Kujaw, Lublina, Dobrzyna, Krzyża podwójnego, Sandomierza, Pomorza, Prus i Austryi, w ten sposób, że tarcze z Pogonią i herbem austryackim (matki Elżbiety) są u góry na pierwszym miejscu jako rodzinne i przerywają otok z napisem gotyckim:
SIGISMVNDVS • DEIGRA • REX • POLONIE • MAGNVSDVX • LITHVANIE • RVSSIE • PRUSSIEQ • DNS • ET • HERES
Tło zasiane floresami
Wyd.: Gumowski M., Pieczęcie królów polskich, Kraków 1919, Nr 45, s. 25.
AGAD, Zb. Dok. perg. 4666
Pieczęć mniejsza koronna, o średnicy 46 mm, wyobraża tarczę 4-polową z Orłem i pogonią pod koroną, przez dwóch aniołów trzymaną. Dokoła wstęga z napisem renesansowym:
S + S + P DNI + SIGISMVNDI + D + G + REGIS + POLOIE + MAGNI DUC9 + LITVANIE + ZC
Wyd.: Gumowski M., Pieczęcie królów polskich, Kraków 1919, Nr 46, s. 25.
AGAD, Zb. dok. perg. 1033
Zygmunt August (1548-1572)
Pieczęć wielka koronna, średnicy 87 mm., wyobraża w środku ukoronowaną tarczę z orłem podtrzymywaną przez dwa putty, nad nią na wstędze litera * S * i dwie tarcze przez dwóch aniołków trzymane, jedna z Pogonią, druga z Wężem Sforców. Wkoło ośrodka 9 tarcz z herbami: ruskim, wołoskim, kujawskim, lubelskim, dobrzyńskim, krzyżem podwójnym, sandomierskim, pomorskim i pruskim. Na zewnątrz napis w dwóch wierszach:
+ SIGISMVNDVS + AVGVSTVS + DEI + GRACIA + REX + POLONIE + MAGNVS + DUX + LITHVANIE)) + RVSSIAE + PRVSSIAE + MASOVIAE + SAMOGITIAE + ETC + DOMINVS + ET + HERES +
Wyd.: Gumowski M., Pieczęcie królów polskich, Kraków 1919, Nr 50, s. 27.
AGAD, Zb. Dok. perg. 2742
Henryk Walezy (d’Valois) (1573-1574)
Pieczęć kancelaryjna, właściwie mniejsza koronna, średnicy 46 mm., wyobraża pod dużą koroną tarczę 5 polową z Orłem i Pogonią oraz z 3 liliami francuskimi w środku. Po jej bokach dwie gałązki lauru, a w otoku napis:
HENRICVS : DEI : GRA : REX : POLONIAE : MAGNVS : DVX : LITHVA : RVSSIE : ETC
Wyd.: Gumowski M., Pieczęcie królów polskich, Kraków 1919, Nr 59, s. 31.
AGAD, Zb. Dok. perg. 6193
Stefan Batory (1576-1586)
Pieczęć wielka majestatowa, 115 mm. średnicy, wyobraża króla w koronie, z berłem i jabłkiem w ręku, siedzącego na krześle pod dużym namiotem czy baldachimem. Dookoła 12 tarcz z herbami prowincj, a mianowicie: 1) Orzeł polski, 2) kły dzika (herb Batorych), 3) lew ruski, 4) herb mołdawski, 5) kujawski, 6) lubelski, 7) dobrzyński, 8) Krzyż podwójny, 9) h. sandomierski, 10) gryf pomorski, 11) orzeł pruski, 12) Pogoń litewska. Tarcze te ozdobione są główką aniołka i połączone arabeskami. Na zewnątrz tego są w podwójnym obwodzie dwa wiersze napisu, przerwane u góry główką aniołka i ornamentem:
* STEPHANUS * DEI * GRATIA * REX * POLONIAE * MAGNVS * DVX * LITHVANIAE * RVSSIAE * PRVSSIAE * MASOVIAE *)) SAMOGITIAE * KIIOVIAE * VOLINIAE * PODLACHIAE * LIVONIAE * ET * C * PRINCEPS * TRANSILVANIE * ET * C
Wyd.: Gumowski M., Pieczęcie królów polskich, Kraków 1919, Nr 62, s. 32.
AGAD, Zb. Dok. perg. 6194
Contrasigillum
Pieczęć średnia koronna, średnicy 64 mm., wyobraża Orła polskiego w ozdobnej tarczy renesansowej z dwoma aniołkami po bokach i z główkami aniołków u góry i u dołu. Dookoła tarczy środkowej umieszczone jest 11 małych tarcz zamkniętych u góry koroną. Na tarczach tych herby: Litwy, Rusi, Mołdawii, Kujaw, Lublina, Dobrzynia, krzyż podwójny, Sandomierza, Pomorza, Prus i herb Batorych. W otoku napis dwuwierszowy:
‘STEPHANVS ‘ DEI ‘ GRATIA ‘ REX ‘ POLONIAE ‘ MAGNUS ‘ DVX ‘ LITHVANIAE ‘ RVSSIAE ’ PRVSSIAE ‘ MASOVIAE ‘ )) SAMOGITIAE ‘ KIIOVIAE ‘ VVOLINIAE ‘ PODLACHIAE ‘ LIVONIAE ‘ ETC. ‘ PRINCEPS ‘ TRANSILVANIAE ‘ E ‘ C
Wyd.: Gumowski M., Pieczęcie królów polskich, Kraków 1919 Nr 65, s. 32
AGAD, Zb. Dok. perg. 6194
Zygmunt III Waza (1587-1632)
Pieczęć książęca Zygmunta III Wazy. Średnica 45 mm.
Legenda:
SIGISMUND. D. G. P. P. H. R. SVE. Z. FV. REX. MA. P. LIT. FIN. Z. KA. Z. WESTGO. DUX.
(Sigismundus Dei Gratia proximus Princeps Haereditarius Regni Sveciae et futurus Rex, magnus princeps Lituaniae, Finlandiae et Kareliae et Westrogotiae Dux).
Wyobrażenia: korona książęca nad tarczą 5 polową. W polu środkowym Snopek Wazów. W tarczy, w polu 1 – Trzy Korony, w polu 2 – Lew Folkungów, w polu 3 – Pogoń litewska, w polu 4 herb Västergötland.
Krawczuk W., Pieczęcie Zygmunta III Wazy, Kraków 1993, s. 39.
Gumowski M., Pieczęcie królów polskich, Kraków 1919, nr 85, s. 43.
AGAD, Zb. Dok. perg. 4669
* SIGISMVNDVS * TERTIVS * DEI * GRATIA * REX * POLONIAE * MAGNVS * DVX * LITVANIAE * RVSSIAE * PRVSSIAE * MASOVIAE || SAMOGITIAE * KIOVIAE * VOLONIAE * LIVONIAEQVE + ETC + NEC * NON * SVECOR : GOT : VAN : HAERED : REX • ETC •
Wyd.: Gumowski M., Pieczęcie królów polskich, Kraków 1919, Nr 75, s. 39. [Opis na podstawie nr 74 i 75 – nie jest dokładnym cytatem]
AGAD, Zb. Dok. perg. 8167
Władysław IV (1632-1648)
Pieczęć wielka koronna, o średnicy 88 mm., wyobraża […] na tarczy środkowej orła polskiego z herbem Wazów na piersiach. Tarcza ozdobiona ornamentami barokowymi, między którymi dwa klęczące putty po bokach i dwa jelenie u góry. Nad tarczą korona duża, z rokiem . 16 . 33 . u spodu, dzieląca trzy pierścienie: jeden wewnętrzny z 11 tarczami i 2 zewnętrzne z napisem:
* WLADISLAUS * QVARTUS * DEI * GRATIA * REX * POLONIAE * MAGNVS * DUX * LITVANIAE * RUSSIAE * PRUSSIAE * MASOVIAE * )) * SAMOGITIAE * KIOVIAE * VOLONIAE * LIVONIAEQVE * ETC * NEC * NON * SVECOR * GOT : VAN * HAERED . REX ETC
W środku po bokach głównej tarczy pod klęczącymi puttami znajdują się sygnatury artysty drobne litery H-HB.
Wyd.: Gumowski M., Pieczęcie królów polskich, Kraków 1919, Nr 93, s. 47.
AGAD, Zb. Dok. pap. 989
Jan Kazimierz (1648-1668)
Pieczęć wielka koronna, średnicy 91 mm., wyobraża tarczę z orłem polskim, z herbem Wazów na piersiach, trzymaną przez dwie postacie i ozdobioną ornamentami barokowymi i główkami aniołków. U góry korona z datą 16*49 pod spodem, przedziela otok z 11 tarczami prowincyi: Litwy, Prus, Pomorza, Sandomierskiego, Podola, Dobrzynia, Lubelskiego, Kujaw, Mołdawii, Rusi i Szwecyi. Na zewnątrz 2 otoki legendy i wieniec liścienny:
IOANNES . CASIMIRVS . DEI . GRATIA . REX . POLONIAE . MAGNUS . DUX . LITHVANIAE . RUSSIAE . PRUSSIAE . MASOVIAE . SAMOGITIAE . KIO . ))VOLINI . LIVONI . SMOLENSCIAE . CZERNIECHOVIAEQVE . NEC . NON . SVECCO . GOTT . VANDA . QVE . HEREDITA . RE *
Wyd.: Gumowski M., Pieczęcie królów polskich, Kraków 1919, Nr 107, s. 53, 54.
AGAD, Zb. Dok. pap. 217
IOANNES . CASIMIRUS . DG . REX . POL . M . D . LIT . RVS . PRV . MAS . SAM . LIV . SMO . SEVE . CZER . RT . N . NON . SVE . GO . VAN . HER . REX.
Wyd.: Gumowski M., Pieczęcie królów polskich, Kraków 1919, Nr 108, s. 54.
AGAD, Zb. Dok. perg. 6240
Michał Korybut Wiśniowiecki (1668-1672)
Pieczęć wielka koronna, 93 mm. średnicy, wyobraża na tarczy Orła polskiego z herbem Wiśniowieckich na piersiach. Tarcza ozdobiona ornamentami i trzymana przez dwie postacie: „Wojnę” i „Pokój”, nakryta jest dużą koroną z datą i literami grawera w środku : F 16 * 69 K. Korona ta przerywa środkowy pierścień, drobnymi ornamentami zasiany, z 11 tarczami kartuszowemi prowincyi, a mianowicie: Litwy, Prus Wołoszy, Kujaw, Lubelskiego, ziemi Dobrzyńskiej, Podola, Wołynia, Sandomierskiego, Pomorza i Rusi. Na zewnątrz wstęga górą odchylona z dwoma wierszami napisu:
MICHAEL ‘ DEI ‘ GRATIA ‘ REX POLONIAE ‘ MAGNUS ‘ DUX ‘ LITHUANIAE ‘ RUSSIAE ‘ PRUSSIAE ‘ MASSOUIAE ‘ SAMOGITIAE )) KIIOUIAE ‘ VOLHYNIAE ‘ PODOLIAE ‘ PODLACHIAE ‘ LIUONIAE ‘ SMOLENSCIAE ‘ SEUERIAE ‘ CZERNIECHOUIAEQ
Na brzegu wieniec liściasty.
Wyd.: Gumowski M., Pieczęcie królów polskich, Kraków 1919, Nr 119, s. 59.
AGAD, Zb. Dok. perg. 4179
Jan III Sobieski (1674-1696)
Pieczęć wielka koronna, 99 mm. średnicy, wyobraża na tarczy orła polskiego z herbem Janina Sobieskich na piersiach. Tarczę podtrzymują dwie figury allegoryczne Pokoju i Wojny, a zdobią ornamenty, wśród których u dołu widzimy literki H-R grawera. U góry duża korona z datą 1676 dzieli trzy otoki: środkowy z szeregiem 11 tarcz i dwa zewnętrzne z legendą. Wśród tarcz widzimy herby ziem w następującym porządku: Litwy, Prus, Wołoszy, Kujaw, Lubelskiego, Dobrzynia, Wołynia, Podola (krzyż podwójny), Sandomierza, Pomorza i Rusi. W legendzie czytamy:
IOANNES . III . DEI . GRATIA . REX . POLONIAE MAGNUS . DUX . LITHUANIAE . RUSSIAE . PRUSSIAE . MASOUIAE . SAMOGIT )) KIIOVIAE . VOLHYNIAE . PODOLIAE . PODLACHIAE . LIUONIAE . SMOLENSCIAE . SEUERIAE . CZERNIECHOVIAE . QVE
Wyd.: Gumowski M., Pieczęcie królów polskich, Kraków 1919, Nr 129, s. 65.
AGAD, Zb. Dok. perg. 7012
August II Mocny (1697-1733)
Pieczęć wielka koronna, o średnicy 100 mm., wyobraża na ozdobnej wyginanej tarczy orła polskiego z herbem saskim na piersiach. Tarcza spoczywa na postumencie, na którym również stoją dwie figury allegoryczne: Wojna i Pokój. Nad tarczą duża korona z 1697 rokiem u dołu przerywa szereg tarcz ze zwykłymi herbami 11 prowincyi. Na zewnątrz dookoła dwa wiersze napisu, rozetami u góry przedzielone:
* AVGVSTVS . II . DEI . GRATIA . REX . POLONIAE . MAGNVS . DVX . LITHVANIAE . RVSSIAE . PRVSSIAE . MASOVIAE . SAMOGITIAE . KIIOVIAE . VOLHYNIAE . PODOLIAE . )) * PODLA : LIVONIAE . SMOLENS . SEVERIAE . CZERNIECHOVIEQVE . NEC . NON . HAEREDITARIVS . DVX SAXONIAE . ET PRINC : ELECTOR . & C
Na zewnątrz wieniec liścienny.
Wyd.: Gumowski M., Pieczęcie królów polskich, Kraków 1919, Nr 142, s. 72.
AGAD, Zb. Dok. perg. 2274
Stanisław Leszczyński (1704-1710)
Pieczęć kancelaryjna, o średnicy 65 mm wyobraża tarczę 5 polową, polsko-litewską, spoczywającą na dwóch gałązkach palmowych, przeplecionych liściami lauru. Nad tarczą korona, z rokiem 1704 u spodu, dzieli otok z dwoma wierszami napisu:
STANISLAUS . I . DEI . GRATIA . REX . POLONIAE . MAGNUS . DUX . LITHVANIAE . RVSSIAE . PRUSSIAE )) MASO . SAMOG . KIOVIAE . VOLHYN . PODOL . PODL . LIVONIAE . SMOLENS . SEVER . CZERNIECHOVIAEQVE.
Wyd.: Gumowski M., Pieczęcie królów polskich, Kraków 1919, Nr 159, s. 78.
AGAD, Zb. Dok. pap. 15
August III (1733-1764)
Pieczęć wielka koronna, o średnicy 100 mm, wyobraża na tarczy Orła polskiego z herbem 2 polowym saskim na piersiach. Tarcza oparta jest na postumencie i podtrzymywana przez 2 postacie allegoryczne: Wojnę i Pokój. Nad nią duża korona z datą 1734 u spodu dzieli w wewnętrznym otoku szereg 11 tarcz z herbami zwykłymi prowincyi polskich. Na zewnątrz w otoku dwa wiersze napisu:
* AVGVSTVS III . DEI . GRATIA . REX . POLONIAE . MAGNVS . DUX . LITHVANIAE . RUSSIAE . PRUSSIAE . MASOVIAE . SAMOGITIAE . KIIOVIAE . VOLHYNIAE . PODOLIAE . )) * PODLA : LIVONIAE . SMOLENS : SEVERIAE . CZERNIECHOVIAEQVE . NEC . NON . HAEREDITARIVS . DVX SAXONIAE . ET . PRINC : ELECTOR . &.
Wyd.: Gumowski M., Pieczęcie królów polskich, Kraków 1919, Nr 166, s. 82.
AGAD, Zb. Dok. perg. 7062
Stanisław August Poniatowski (1764-1795)
Pieczęć majestatowa druga, wielkości 123 mm. wyobraża króla w stroju koronacyjnym, w koronie z berłem w ręku, siedzącego na tronie pod wspaniałym baldachimem o dwóch kolumnach z podniesioną kotarą. Po bokach tronu stoją dwie postacie allegoryczne: Pokój i Sprawiedliwość, oraz oparte są 2 ukoronowane tarcze: jedna z monogramem królewskim S A R, druga z herbem Ciołek Poniatowskich. Na stopniu tronu rok: MDCCLXXX. Tron uwieńczony jest kopułą, na której ukoronowana tarcza z Orłem polskim i dwoma orłami po bokach. To nakrycie tronu przerywa wieniec 11 tarcz herbowych, zwykle na pieczęciach się znachodzących, a powiązanych tutaj wstęgami i spoczywających na gałązkach dębiny. W następnym otoku na zewnątrz czytamy legendę:
STANISLUS AUGUSTUS D. G. REX POLONIAE M. DUX LITH : RUS : PRUS : MAS : SAM : KIOV : VOL : POD : PODL : LIV : SM : SEV : CZ :
Wyd.: Gumowski M., Pieczęcie królów polskich, Kraków 1919, Nr 181, s. 89.
AGAD, Zb. Dok. perg. 1485
STANISLAVS AVGVSTVS D. G. REX POL. M. DVX LIT. RVS. PRVS. MAS. SAM. KI. VOL. POD. PODL. LI. SMO. SEV. CZE.
Wyd.: Gumowski M., Pieczęcie królów polskich, Kraków 1919, Nr 187, s. 91, 92
AGAD, Zb. Dok. perg. 6401
