Drzewa genealogiczne
Katalog wystawy archiwalnej
AGAD 10-17 X 2003
Opracowała Inga Stembrowicz
WPROWADZENIE
Celem tej wystawy jest ukazanie różnorodnych źródeł zawierających materiały genealogiczne ze zbiorów Archiwum Głównego Akt Dawnych i zwrócenie uwagi na rozmaitość ich form od prostych schematów i wyliczeń antenatów po prawdziwe dzieła sztuki. Podjęto także próbę przedstawienia przyczyn, dla których konstruowano wywody przodków (tablice ascendentów), drzewa genealogiczne (tablice descendentów) i rodowody. Zazwyczaj po argumenty genealogiczne sięgano przy sprawach spadkowych, kiedy trzeba było udowodnić pokrewieństwo, aby móc dziedziczyć dobra. Wykaz szlacheckich przodków zestawiano także przy okazji starań o przyjęcie do zakonu Kawalerów Maltańskich i uzyskanie Orderu św. Stanisława. Znakomita większość genealogii oprócz celów praktycznych miała również podnosić prestiż danej osoby lub całego rodu poprzez udowodnienie koligacji z innymi wybitnymi i uprzywilejowanymi rodami. Warto również zwrócić uwagę na sposoby uwierzytelniania danych zawartych w genealogiach przez powoływanie się na rozmaite dokumenty potwierdzające tożsamość i szlachectwo przodków. Przedstawione eksponaty dotyczą przede wszystkim stanu szlacheckiego, ponieważ to właśnie wśród szlachty szczególnie dbano o pamięć o herbowych przodkach. Zresztą tylko szlacheckie pochodzenie było czymś godnym podkreślenia. Oprócz przykładów będących efektem prac dawnych genealogów (często wykonywanych na zlecenie) pragnących narzucić odbiorcy własny punkt widzenia, na wystawie pokazano też bardziej obiektywne źródła takie jak herbarze oraz niezbędne obecnie w rzetelnych badaniach genealogicznych – księgi metrykalne rzymsko- i greckokatolickie, a także księgi wyznania mojżeszowego.
Eksponaty pochodzą ze Zbioru dokumentów pergaminowych, Zbioru dokumentów papierowych, Metryki Koronnej, Ksiąg grodzkich i ziemskich, Ksiąg Kanclerskich, Nabytków oddziału I AGAD, Archiwum Radziwiłłów, Archiwum Zamoyskich, Zbioru ikonograficznego oddziału III AGAD, tzw. Metryki Litewskiej i Heroldii Królestwa Polskiego. Ze względu na niemożność umieszczenia niektórych eksponatów w gablotach, część z nich zaprezentowano tylko na fotografiach.
Informacji zawartych w tych materiałach nie należy przyjmować bezkrytycznie.