Biogramy
Sportowcy
Lwów w XIX w. był najbardziej otwartym i europejskim ze wszystkich polskich miast. To tutaj najwcześniej docierały nowinki ze świata i nic dziwnego, że wkrótce lwowiacy stali się pionierami nowych dyscyplin sportowych. To właśnie we Lwowie, 25 II 1867 r., odbyło się zebranie założycielskie Towarzystwa Gimnastycznego Sokół. Już w 1887 r. w hali Sokoła (przy ulicy Łyczakowskiej) odbyły się zawody lekkoatletyczne. To tutaj powstał pierwszy klub piłkarski, Sława Lwów (od roku 1909 Czarni Lwów). Według innej wersji pierwszym klubem polskim piłkarskim była Lechia Lwów założona w 1904 r. W Parku Stryjskim zbudowano skocznię narciarską i odbywały się tam zawody. W 1905 r. odbył się we Lwowie pierwszy mecz hokejowy, pod Wysokim Zamkiem powstał 800-metrowy tor saneczkowy.
Oto kilku przedstawicieli różnych dyscyplin sportowych pochodzących z miast kresowych (głównie ze Lwowa).
Adam Łukasz Królikiewicz
Adam Łukasz Królikiewicz, major kawalerii WP, brązowy medalista olimpijski, urodził się 9 XII 1894 r. we Lwowie (ochrzczony został w parafii św. Anny 2 I 1895).
Był synem posesjonata Karola Królikiewicza i Julii z d. Bronarskiej, zamieszkałych przy ul. Kościopalnej we Lwowie. Uczył się we Lwowie (świadectwo dojrzałości otrzymał we 1913 r.), a następnie podjął studia na Wydziale Elektrycznym w Wyższej Szkole Technicznej w Mittweidzie (Saksonia, Niemcy). Szybko jednak powrócił do Lwowa i w sierpniu 1914 r. wstąpił do Legionów. Od 1918 r. służył w Wojsku Polskim, najpierw w 1. Pułku szwoleżerów Józefa Piłsudskiego, a później był szefem nauki jazdy w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu. Był wybitnym jeźdźcem. W latach 1920-1926 brał udział w 94 konkursach jeździeckich, z których 24 wygrał, oraz dobył 81 wyróżnień. Wygrywał na najbardziej renomowanych torach Włoch (Rzym, Mediolan, Neapol), ponadto w Nowy Jorku, Londynie czy Lucernie. Jego największym osiągnięciem było jednak zdobycie brązowego medalu podczas Igrzysk Olimpijskich w Paryżu w 1924 r. w skokach przez przeszkody. Startował wówczas na koniu Picador. Brał udział w kampanii wrześniowej, a później w konspiracji. Zamieszkał w Krakowie, gdzie po zakończeniu wojny poświęcił się pracy trenerskiej, brał udział w pracach Rady Trenerów Polskiego Związku Jeździeckiego, a następnie został trenerem reprezentacji Polski w skokach przez przeszkody. Brał też udział w produkcjach filmowych. Był konsultantem do spraw jeździectwa w filmie Podhale w ogniu (1955 r.), a jako aktor wystąpił w filmie Ranczo Texas (1958 r.).
Odznaczony m.in. Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari, Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych, Krzyżem Kawalerskim I Klasy Orderu Miecza (Szwecja), Krzyżem Kawalerskim Orderu Legii Honorowej (Francja) czy też Krzyżem Kawalerskim Orderu Korony Włoch (Włochy).
Zmarł 4 V 1966 w Konstancinie wskutek obrażeń odniesionych po upadku z konia na planie Popiołów Andrzeja Wajdy. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie.
Adam Stanisław Papée
Szermierz, medalista olimpijski i medalista mistrzostw świata, młodszy brat dyplomaty Kazimierza Papée
Urodził się 21 VII 1895 r. we Lwowie w rodzinie Fryderyka i Władysławy Anczyc (ślub 25 VI 1887 r. w tamtejszej parafii św. Andrzeja). Ochrzczony został 18 VIII 1895 r. w kościele św. Mikołaja. We Lwowie ukończył szkołę powszechną, a następnie już w Krakowie uczęszczał do Gimnazjum św. Anny (1905-1908) oraz Gimnazjum im. Jan Sobieskiego, w którym zdał maturę w 1914 r. W latach 1918-1923 studiował na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego uzyskując stopień doktora. W sierpniu 1914 r. wstąpił do Legionów Polskich, walczył m.in. pod Krzywopłotami, nad Styrem i nad Stochodem. Po kryzysie przysięgowym wcielony został do armii Austro-Węgier. W listopadzie 1918 r. wstąpił do Wojska Polskiego; w czasie wojny polsko-bolszewickiej pełnił służbę w Krakowie, w stopniu podpułkownika. Szermierkę zaczął uprawiać w 1908 r., a jego pierwszym nauczycielem był olimpijczyk z Paryża Karol Winkler. Od 1909 r. trenował w Krakowskim Klubie Szermierczym. Karierę sportową przerwał wybuch I wojny światowej. W grudniu 1921 r. powrócił do szermierki wstępując do AZS Kraków. 28 V 1922 r. reprezentował ten klub na zebraniu założycielskim Polskiego Związku Szermierczego. W latach 1926-1930 pełnił funkcję prezesa Związku. Jako zawodnik AZS Kraków odnosił pierwsze sukcesy międzynarodowe, wystąpił też na Igrzyskach Olimpijskich w 1924 r. w Paryżu (odpadł w eliminacjach). Na kolejnej Olimpiadzie w Amsterdamie wraz z kolegami z drużyny (m.in. z Aleksandrem Małeckim) zdobył w szabli brązowy medal. W 1929 r. przeniósł się do Legii Warszawa. W 1930 r. zdobył wraz z drużyną brązowy medal na mistrzostwach świata w Liège, a na kolejnych Igrzyskach Olimpijskich w Los Angeles (1932 r.) ponownie wywalczył z drużyną brązowy medal, zaś indywidualnie dotarł do półfinału. W 1936 r. w Berlinie po raz czwarty i ostatni wystąpił na Olimpiadzie. W latach 1930-1960 był też sędzią międzynarodowym, a od kwietnia 1939 r. członkiem zarządu PKOL. We wrześniu 1939 r. ewakuował się z Warszawy do Kowla. Po miesiącu powrócił do stolicy, rozpoczął pracę w Banku Gospodarstwa Krajowego, zaczął też działać w konspiracji używając pseudonimu „Gil”. Walczył w powstaniu warszawskim na odcinku Polna-Politechnika. Po jego upadku wraz z rodziną przeniósł się do Krakowa, gdzie podjął pracę w bankowości. Był w grupie osób reaktywujących w 1945 r. Polski Związek Szermierczy. Ostatni raz wystąpił w 1946 r. w meczu szablowym Polska-Czechosłowacja. W latach 1945-1949 był wicedyrektorem Banku Gospodarstwa Krajowego w Bielsku-Białej. Następnie, do końca 1954 r., pracował w przedsiębiorstwach budowlanych na terenie Krakowa. Od 1955 r. zajął się wyłącznie sportem, będąc m.in. trenerem w klubach sportowych Budowlani Kraków, AZS Kraków i Gwiazda Bydgoszcz. W latach 1968-1980 był wiceprezesem Pomorskiego Okręgowego Związku Szermierczego. Zmarł 6 III 1990 r. w Bydgoszczy i został pochowany na cmentarzu na Błoniach. Prochy przeniesiono do grobowca rodzinnego na Cmentarzu Salwatorskim (sektor SC6-B-2) w Krakowie.
Był dwukrotnie żonaty: w latach 1920-1966 z Antoniną Marcinkowską i w latach 1968-1990 z Ireną Mathey. Odznaczony m.in. Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi. Otrzymał również medal Kalos Kagathos i odznakę „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej”.
Zygmunt Steuermann „Dusio”
Piłkarz, żołnierz armii Austro-Węgier i Wojska Polskiego.
Urodził się 5 II 1899 r. w Samborze w rodzinie żydowskiej jako najmłodsze dziecko doktora Józefa Steuermanna, adwokata krajowego i Rebeki Augusty z Amsterów.
Miał trójkę rodzeństwa: Sarę (Salkę), Edwarda i Różę. W wieku 12 lat rozpoczął treningi w Koronie Sambor. Na początku I wojny światowej wraz z rodziną opuścił Sambor i osiadł w Wiedniu, gdzie kontynuował naukę i zdał egzamin maturalny. Jednocześnie trenował i grał w tamtejszych klubach: Gersthof SV, Germania Wiedeń i Amateure Wiedeń. W 1917 r. zgłosił się do armii Austro-Węgier i walczył w pułku artylerii na Słowacji. Po wojnie powrócił do Sambora i przyjął obywatelstwo polskie. Wstąpił do Wojska Polskiego i brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Po zakończeniu wojny osiadł we Lwowie i kontynuował karierę w klubach: Hakaoh Stryj (1921 r.), Hasmonea Lwów (1921-1928, 1930-1932), Legia Warszawa (1929 r.) i ponownie Korona Sambor (1932-1939). 12 IX 1926 r. zadebiutował w reprezentacji Polski w towarzyskim meczu z Turcją we Lwowie, wygranym 6:1. W spotkaniu tym strzelił 3 bramki. W czerwcu 1928 rozegrał drugi (i ostatni) mecz z reprezentacją USA (3:3), w którym również strzelił bramkę.
Po agresji ZSRR na Polskę, w obawie przed represjami, przyjął obywatelstwo radzieckie i powrócił do Sambora i kontynuował karierę w Dynamo Sambor. Dzięki staraniom siostry Sary i amerykańskiego ambasadora w ZSRR Laurence’a Steinhardta otrzymał wizę amerykańską, ale nie dostał zgody na podróż do Moskwy, skąd miał udać się do Stanów Zjednoczonych Koleją Transsyberyjską, a następnie statkiem. Po ataku Niemiec na ZSRR został aresztowany i osadzony w obozie janowskim (przejściowy obóz pracy na ul. Janowskiej we Lwowie). Część źródeł podaje, że został rozstrzelany w grudniu 1941 r. Według relacji jego siostry Sary, zginął w 1943 r. zastrzelony we Lwowie przez SS-mana przy próbie ucieczki z transportu do obozu koncentracyjnego.
Aleksander Antoni Włodzimierz Saryusz-Małecki
Aleksander Antoni Włodzimierz Saryusz-Małecki, szermierz, artysta malarz, brązowy medalista olimpijski, urodził się 4 IX 1901 r. w Zarubińcach (pow. Zbaraż, woj. tarnopolskie), należących do parafii Grzymałów.
Był synem posiadacza ziemskiego Władysława Wojciecha i Marii Eweliny z d. Radziewicz-Winnickiej. Uczył się w prywatnym gimnazjum im. A. Mickiewicza we Lwowie. Naukę przerwał w VI klasie, by walczyć jako ochotnik w obronie Lwowa. W czerwcu 1920 r. otrzymał świadectwo dojrzałości, a w listopadzie 1920 r. rozpoczął studia w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, które ukończył w 1927 r. w tym samym czasie ukończył II kurs Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu. Był jednym z pionierów szermierki sportowej w Polsce. Posługiwał się szablą i szpadą. W 1921 r. wraz z kolegami reaktywował klub szermierczy AZS Kraków, w którym był zawodnikiem i członkiem zarządu do zakończenia kariery (1928 r.). Dwukrotnie uczestniczył w igrzyskach olimpijskich (1924, 1928). Był dwukrotnym mistrzem Polski (1924, 1928) w szpadzie. Największy sukces odniósł jednak w szabli, zdobywając wraz z drużyną brązowy medal Igrzysk Olimpijskich w Amsterdamie w 1928 r. Po Igrzyskach zakończył karierę sportową, i wrócił do rodzinnego majątku Roznoszyńce k. Zbaraża i wraz z ojcem zajmował się gospodarką.
Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi w 1939 r. W kampanii wrześniowej 1939 r. walczył jako porucznik rezerwy w Korpusie Ochrony Pogranicza. Prawdopodobnie zginął w 1939 r. podczas próby przedarcia się na Węgry.
Zdzisław Feliks Kawecki h. Gozdawa
Zdzisław Feliks Kawecki h. Gozdawa, rotmistrz WP, srebrny medalista olimpijski, urodził się 21 V 1902 r. w Husiatynie.
Był synem Stanisława, sekretarza rady powiatowej w Husiatynie, pochodzącego z Sokala i Jadwigi Gańczakowskiej z Kuhajowa k/Lwowa. Uczył się w gimnazjach w Husiatynie, Wiedniu i Kołomyi. W październiku 1918 r. wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej w Kołomyi. Brał udział w walkach z Ukraińcami na Pokuciu, a także w czasie wojny z bolszewikami (walczył w 18. Pułku Ułanów). W 1925 r. przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza, w maju 1927 r. ponownie przeniesiony do 10. Pułku Strzelców w Łańcucie, a w październiku 1931 r. do Centrum Wyszkolenia kawalerii w Grudziądzu. Był cenionym jeźdźcem, brał udział w Igrzyskach Olimpijskich w Berlinie w 1936 r., zajął 18 miejsce we Wszechstronnym Konkursie Konia Wierzchowego, natomiast z drużyną (wraz z Sewerynem Kuleszą i Henrykiem Leliwą-Roycewiczem) zdobył srebrny medal. Startował na koniu Bambino. Ekipą polskich jeźdźców kierował Tadeusz Komorowski.
Po wybuchu II wojny światowej walczył w Wielkopolskiej Brygadzie Kawalerii, a dzień po agresji ZSRR na Polskę został aresztowany. Był przetrzymywany w obozie w Kozielsku. 11 lub 12 IV 1940 został przekazany do dyspozycji naczelnika Zarządu NKWD Obwodu Smoleńskiego i następnie zamordowany i pochowany w Katyniu (13 lub 14 IV 1940 r.). Jest pochowany na terenie obecnego Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu.
Mieczysław Marian Kuchar
Piłkarz, oficer Wojska Polskiego, działacz sportowy, wywodzący się ze znanej rodziny sportowców urodził się 13 X 1902 r. we Lwowie przy ul Zyblikiewicza 3. Rodzina Kucharów mająca węgierskie korzenie mieszkała od 1893 r. we Lwowie. Ojcem Mieczysława był Ludwik Kuchar zapisany w księdze metrykalnej jako buchalter, matką Ludwika Drzewiecka. Mieczysław ochrzczony został w parafii św. Mikołaja.
Ludwik Kuchar był dyrektorem w fabryce wyrobów spirytusowych „P. Mikolasch i Ska”, należącej do Juliusza Mikolascha, brata Karola Henryka. Był także przedsiębiorcą, założycielem i właścicielem sieci kin w Galicji oraz członkiem honorowym i sponsorem klubu LKS Pogoń Lwów, dlatego jego synowie, a bracia Mieczysława, wszechstronni sportowcy związani byli z tym klubem, w tym z sekcją piłki nożnej): Tadeusz (ur. w 1891 r. w Krakowie), Władysław (ur. w 1895 r.), Wacław (ur. w 1897 r. w Łańcucie, olimpijczyk z Paryża 1924 r., jako napastnik drużyny piłki nożnej), Zbigniew (ur. 1905 r.). Mieczysław Kuchar grał na pozycji bramkarza w pierwszej drużynie Pogoni w latach 1918-1924. Zazwyczaj pełnił rolę rezerwowego. Rozegrał 17 spotkań o mistrzostwo Polski. Był w składzie Pogoni także w mistrzowskich sezonach 1922 i 1923. Ponadto występował w reprezentacji miasta Lwowa.
W 1919 r. brał udział w obronie Lwowa w czasie wojny polsko-ukraińskiej 1918-1919 w Kolumnie Artylerii Obrony Lwowa. Podobnie jak jego bracia Mieczysław został oficerem Wojska Polskiego. Mianowany na stopień podporucznika rezerwy artylerii ze starszeństwem, 1 VII 1925 r., w 1934 r. był oficerem rezerwy 5. Lwowskiego Pułku Artylerii Polowej. Znajdował się wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Kałusz Miasto, dokąd przeniósł się ze Lwowa i pracował jako urzędnik miejscowego Towarzystwa Eksploatacji Soli Potasowych (TESP). Tam też został organizatorem życia sportowego.
Zmarł po długiej walce z gruźlicą 13 V 1939 r. w Kałuszu. Został pochowany jako kanonier z czasów obrony Lwowa, na Cmentarzu Obrońców Lwowa, 16 V 1939 r.
Odznaczony Medalem Niepodległości (1933), Krzyżem Obrony Lwowa, Odznaką Honorową „Orlęta”.
Spirydion Jan Albański
Spirydion Jan Albański, piłkarz grający na pozycji bramkarza, sędzia piłkarski i hokejowy, trener, urodził się 4 X 1907 r. we Lwowie przy ul. Janowskiej 18 ( ochrzczony został w parafii św. Anny we Lwowie).
Był synem szewca Joachima Albańskiego i Krystyny z d. Schram. Przygodę z piłką zaczął już w gimnazjum. Całą przedwojenną karierę związany był z Pogonią Lwów. W 1928 r. zadebiutował w jej barwach w meczu przeciwko Cracovii. Rozegrał w Pogoni 234 mecze (ostatni 20 VIII 1939 r. przeciwko Polonii Warszawa). Trzykrotny wicemistrz Polski (w latach 1932, 1933, 1935).
W reprezentacji Polski zadebiutował 5 VII 1931 w meczu przeciwko Łotwie, wygranym 5:0. W 1936 r. wystąpił na Igrzyskach Olimpijskich w Berlinie (zagrał we wszystkich meczach), gdzie reprezentacja Polki zajęła 4. miejsce (przegrany 2:3 mecz z Norwegią o brązowy medal). Podczas okupacji sowieckiej grał w klubach: Dynamo Lwów i Spartak Lwów. Po wojnie kontynuował karierę w Resovii i Pogoni Katowice. Od roku 1950 był trenerem piłki nożnej oraz sędzią piłkarskim i hokejowym. Uznawany jest za jednego z najlepszych polskich bramkarza lat 30. XX w. W 1933 r. uznany został najlepszym polskim piłkarzem, i w tym samym roku zajął 10. miejsce w plebiscycie „Przeglądu Sportowego” na najlepszego sportowca. Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi (17 I 1939 r.).
Spirydion Albański zmarł 28 III 1992 r. w Katowicach. Pochowany został na cmentarzu katolickim w Katowicach przy ulicy Francuskiej 26.
Ryszard Tadeusz Koncewicz
Ryszard Tadeusz Koncewicz, piłkarz, trener, działacz sportowy, żołnierz, urodził się we Lwowie 12 IV 1911 r. (ochrzczony w parafii św. Andrzeja we Lwowie). Był nieślubnym synem Anieli Koncewicz.
Występował w drużynach Lechii Lwów (1927-1939) i Polonii Bytom (1945-1946). Należał także do drużyny „Lwów” w oflagu IIC Woldenberg. W sierpniu 1939 r. został zmobilizowany, brał udział w obronie Warszawy. Wzięty do niewoli przebywał w obozach w Nienburg i oflagu XVIII Spittal a następnie w oflagu IIC Woldenberg (dzisiejszy Dobiegniew). Jako trener prowadził drużyny: Lechii Gdańsk, Ruchu Chorzów (Puchar Polski), Polonii Bytom (mistrzostwo i wicemistrzostwo Polski), Legii Warszawa (mistrzostwo i Puchar Polski) i Gwardii Warszawa. Od 1948 r. współpracował z reprezentacją Polki jako pomocnik trenera Wacława Kuchara. W latach 1950-1953, 1955-1957, 1959-1962, 1964-1966, 1968-1970 był trenerem reprezentacji Polski. Jego następcą został Kazimierz Górski. Był wieloletnim działaczem PZPN: członkiem Zarządu, szefem Rady Trenerów, szefem szkolenia i wiceprezesem ds. szkolenia. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Ryszard Koncewicz zmarł 15 III 2001 r. w Warszawie i został pochowany na Cmentarzu Bródnowskim.
Kazimierz Klaudiusz Górski
Kazimierz Klaudiusz Górski, piłkarz, trener i działacz, urodził się 2 III 1921 r. we Lwowie (ochrzczony w parafii św. Elżbiety we Lwowie), w dzielnicy Bogdanówka. Był nieślubnym synem Maksymiliana Górskiego i Zofii Petrysty. Ślub rodziców odbył się 4 III 1924 r. we Lwowie w parafii św. Elżbiety.
Karierę piłkarską rozpoczął w 1935 r. w klubie RKS Lwów, następnie reprezentował barwy Spartaka Lwów, Dynama Lwów i Legii Warszawa. Rozegrał 1 mecz w reprezentacji Polski (przegrany 0-8 z Danią). Kazimierz Górski ukończył kurs trenerski w Wyższej Szkole Wychowania Fizycznego w Krakowie w 1952 r., a później Akademię Wychowania Fizycznego we Wrocławiu (w 1980 r.). W 1953 r. został asystentem trenera Wacława Kuchara w Legii Warszawa, a następnie samodzielnym trenerem Marymontu Warszawa, później reprezentacji Polski do lat 19, Legii Warszawa, Lublinianki, Gwardii Warszawa, reprezentacji Polski do lat 23 i ŁKS-u Łódź.
W grudniu 1970 r. został trenerem reprezentacji Polski, zastępując na tym stanowisku Ryszarda Koncewicza. Reprezentacja Polski pod wodzą Kazimierza Górskiego osiągnęła największe sukcesy w swojej historii: triumfowała na Igrzyskach Olimpijskich w Monachium w 1972 r. (po zwycięstwie 2-1 nad Węgrami), wywalczyła drugie miejsce na Igrzyskach Olimpijskich w Montrealu w 1976 r. (po porażce w finale 1-3 z NRD), a także trzecie miejsce na mistrzostwach świata w Niemczech w 1974 r. (po zwycięstwie w ostatnim meczu z Brazylią 1-0). Po turnieju olimpijskim w Montrealu Górski podał się do dymisji. Następnie wyjechał do Grecji, gdzie z sukcesami trenował czołowe tamtejsze kluby: Panathinaikos Ateny (mistrzostwo i Puchar Grecji, Puchar Bałkanów), Olympiakos Pireus (mistrzostwo i Puchar Grecji), Kastoria (Puchar Grecji) i Ethnikos Pireus. Po zakończeniu kariery trenerskiej, od 1986 r. zasiadał we władzach PZPN, w latach 1987-1991 był wiceprezesem, a w latach 1991-1995 prezesem Polskiego Związku Piłki Nożnej. Od 1995 r. był prezesem honorowym PZPN. Ze względu na osiągnięcia z reprezentacją Polski nazywany „trenerem Tysiąclecia”. W plebiscycie „Piłki Nożnej” uznany został za najlepszego trenera XX w. w Polsce. Uhonorowany również najwyższym odznaczeniem UEFA – Rubinowym Orderem Zasługi (Order of Merit in Ruby). Odznaczony m.in. Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu odrodzenia Polski, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Jest również honorowym obywatelem Lwowa.
Kazimierz Górski zmarł 23 V 2006 r. w Warszawie. Spoczął w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.
