Koniec drugiej dekady i początek trzeciej dekady XVI w. przyniósł ze sobą ważne zmiany polityczne. W Rzeszy nowym cesarzem elektem i królem niemieckim oraz hiszpańskim został właśnie 20-letni Karol V Habsburg, wnuk cesarza Maksymiliana I Habsburga, (zm. 12 stycznia 1519 r.), wychowany w Burgundii i słabo rozumiejący sytuację Rzeszy. W Turcji po śmierci Selima I (22 września 1520 r.) władzę objął jego 24-letni syn, Sulejman Wspaniały. Zmiany nastąpiły także w Rzymie, po śmierci Leona X (Giovanni di Lorenzo de’ Medici; zm. 1 grudnia 1521 r.) na półtora roku na tronie piotrowym zasiadał Hadrian IV, a po nim - od listopada 1523 r. - znów Medyceusz (Giulio de’ Medici) – Klemens VII. Od północnego zachodu nad Bałtykiem sytuacja była napięta w związku z rozpadem unii kalmarskiej czyli związku królestw: Danii, Norwegii i Szwecji. Ta ostatnia po „krwawej łaźni sztokholmskiej” (listopad 1520 r.) stawała się odrębnym królestwem. Na wschodzie, po zawartym wreszcie rozejmie w Moskwie (1522 r.) zakończyły się trwające prawie 30 lat zmagania litewskiej części państwa Jagiellonów z Moskwą. Rozejm oznaczał utratę Smoleńska i smoleńszczyzny.

Należy zwrócić uwagę na zagrożenie od południa, ze strony Turcji. To właśnie na dworze węgierskim już w końcu 1520 r. zdawano sobie sprawę z rosnącego niebezpieczeństwa. Poseł węgierski do Akwizgranu w październiku 1520 r., na koronację Karola V na króla Niemiec, prowadził rozmowy na dworze Karola V w sprawach zakończenia sporu polsko-krzyżackiego mając na uwadze właśnie to zagrożenie. Postanowiono doprowadzić do wspólnych negocjacji.

Zimą 1521 r. Ludwik II Jagiellończyk, król węgierski i czeski, (syn Władysława II Jagiellończyka, najstarszego syna Kazimierza Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki; bratanek Zygmunta) udzielił pełnomocnictwa swoim posłom: Fryderykowi, księciu legnickiemu, Jerzemu, margrabiemu brandenburskiemu, Ambrożemu Sarkanowi, komesowi Zala. W marcu 1521 r. Albrecht, wielki mistrz zakonu krzyżackiego, wyznaczył swoich pełnomocników Hioba, biskupa pomezańskiego, Henryka von Miltitz, prokuratora w Nidzicy, Georga „de Kunheim” i Jana „de Federowna” do pertraktacji z posłami cesarza elekta, Georgem von Rogendorff i Sebastianem Sprenzem „Sperantius”, prepozytem Brixen oraz wspomnianymi przedstawicielami Ludwika II. Następnie 5 kwietnia w Toruniu (i Prabutach), gdzie odbywały się negocjacje, pełnomocnicy cesarscy i węgierscy przedstawili wynegocjowane artykuły czteroletniego zawieszenia broni („kompromis toruński”) pomiędzy Zygmuntem, królem polskim oraz Stanisławem i Januszem, książętami mazowieckimi, a Albrechtem, wielkim mistrzem zakonu krzyżackiego, zaakceptowane przez strony konfliktu. Ostatecznie po dwu dniach, gdy Albrecht, wielki mistrz zakonu krzyżackiego, i Zygmunt, król polski, powołując się na mediację wysłanników papieża Leona X (legata, biskupa Zachariasza), cesarza i króla Węgier, zgodzili się na czteroletnie zawieszenie broni.