Pierwsza rocznica uchwalenia „Ustawy Rządowej”

Przygotowania do obchodów rocznicy Konstytucji 3 Maja rozpoczęto kilka miesięcy wcześniej. Najważniejsze decyzje o organizacji uroczystości podjęto na sesji sejmu 15 marca 1792. Zdecydowano o połączeniu święta konstytucji z imieninami Stanisława Augusta i podziękowaniem delegatów województw, ziem i powiatów za uchwaloną konstytucję. Marszałkowie narodowi mieli przygotować szczegółowy plan uroczystości. W kwietniu 1792 r. uzyskano zgodę Piusa VI na przeniesienie święta św. Stanisława z 8 na 3 maja.

3 maja 1792 r. główne uroczystości rozpoczęły się o godzinie 9.00 w kościele Św. Krzyża przy Krakowskim Przedmieściu. Zapoczątkowała je uroczysta sesja sejmowa, podczas której delegaci każdej prowincji sejmowej (Małopolski, Wielkopolski i Wielkiego Księstwa Litewskiego) wygłosili mowy dziękczynne. Następnie odprawiono uroczystą mszę świętą, którą celebrował Antoni Okęcki, biskup poznański, a kazanie wygłosił ks. Antonin Malinowski. Później uczestnicy sesji udali się w procesji na Plac Ujazdowski, gdzie Stanisław August wmurował kamień węgielny pod Świątynię Opatrzności. Budowę kościoła jako votum narodu za uchwalenie Konstytucji uchwalono w Deklaracji Stanów Zgromadzonych. Do dnia dzisiejszego na terenie obecnego Ogrodu Botanicznego zachował się fragment rozpoczętej wówczas budowy.

Uroczystości przygotowane z dużym rozmachem i starannością miały wykazać poparcie narodu dla przeprowadzonych reform i wykazać jedność w obliczu trudnej sytuacji politycznej i grożącej interwencji rosyjskiej.

Kościół św. Krzyża w Warszawie
1819
AGAD, Zb. Kart. 92-4