1489.03.22, Constantinopoli
The `ahdname sent by Bayezid II to King Casimir
Traktat sułtana Bājezīda II z królem Kazimierzem IV Jagiellończykiem.
Przez posła królewskiego Mikołaja z Dąbrowicy (Firlei Dambroivycha) zawarł sułtan pokój z królem na dwa lata poczynając od 22 marca 1489 r. w tym czasie żadna ze stron nie powinna wyrządzać jakichkolwiek szkód posiadłościom i ludziom przeciwnej. Sułtan będzie wierny temu układowi, dopóki sam król nie naruszy pokoju.
AGAD, AKW, dz. tur., k. 66, t. 4, no 6
Description:
The text of the tugra: “Bayezid bin Mehmed han muzaffer da`ima” (“Bayezid, son of Mehmed, the ever victorious khan”)
Dariusz Kołodziejczyk, "Ottoman-Polish Diplomatic Relations" (15th-18th century). An Annotated Edition of ‘Ahdnames and Other Documents, Leiden-Boston-Köln 2000, nr 2, s. 200-201.
Katalog dokumentów tureckich. Dokumenty do dziejów Polski i krajów ościennych w latach 1455-1672, opr. Zygmunt Abrahamowicz, w: „Katalog rękopisów orientalnych ze zbiorów polskich”, tom I, cz. I, Zakład Orientalistyki Polskiej Akademii Nauk, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1959, nr 3, s. 22-23.
1494.04.06, Constantinopoli
The `ahdname sent by Bayezid II to King John Albert
Traktat sułtana Bājezīda II z królem Janem Olbrachtem
W niedzielę 6 kwietnia 1494 r. zawarł sułtan pokój z królem na trzy lata. Polska i Litwa będą przez ten czas bezpieczne od napadów ze strony poddanych sułtana; posłowie z obu tych krajów będą mogli swobodnie jeździć po jego państwie, a kupcy – swobodnie handlować. Gdy jakiś kupiec z Polski lub Litwy umrze w państwie sułtana, spadek po nim wyda sułtan jego krewnym, którzy przybędą z odpowiednim listem od króla. W razie napadu poddanych sułtana na Polskę lub Litwę ukarze on winnych, nagrodzi szkody i wyda jeńców. Poddany sułtana, mający dłużnika w Polsce lub na Litwie, ma udać się tam i tam winno się mu wymierzyć sprawiedliwość; niewinny natomiast nie będzie pociągany do odpowiedzialności za winy innych osób ani w państwie króla, ani też w państwie sułtana. Sułtan zaprzysiągł ten układ na ręce posła królewskiego Mikołaja Strzeszowskiego (Screrosci) i wydał posłowi niniejszy akt, król zaś ma podobnie uczynić wobec posła sułtańskiego.
AGAD, AKW, dz. tur., k. 66, t. 9, no 20
Description:
The text of the tugra: “Bayezid bin Mehmed han muzaffer da`ima” (“Bayezid, son of Mehmed, the ever victorious khan”)
Dariusz Kołodziejczyk, "Ottoman-Polish Diplomatic Relations" (15th-18th century). An Annotated Edition of ‘Ahdnames and Other Documents, Leiden-Boston-Köln 2000, nr 3, s. 202-204.
Katalog dokumentów tureckich. Dokumenty do dziejów Polski i krajów ościennych w latach 1455-1672, opr. Zygmunt Abrahamowicz, w: „Katalog rękopisów orientalnych ze zbiorów polskich”, tom I, cz. I, Zakład Orientalistyki Polskiej Akademii Nauk, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1959, nr 9, s. 27-28.
1502.10.09, Constantinopoli
The `ahdname sent by Bayezid II to King Alexander
Traktat sułtana Bājezīda II z królem Aleksandrem
Przez posła królewskiego, Mikołaja Firleja (Firli) starostę lubelskiego, zawarł sułtan pokój z królem na pięć lat, od 9 października r. 1502 do 9 października r. 1507. Ponawiając postanowienia wcześniejszych układów z Polską sułtan postanawia tu, że obie strony mogą poszukiwać w krajach zaprzyjaźnionych swoich jeńców, że znalezieni w jego państwie jeńcy polscy, wyznający wiarę chrześcijańską, będą za zgodą właścicieli uwolnieni za stosownym okupem, a jeńcy wzięci przez obie strony w czasie pokoju mają być zwolnieni bez okupu; kupcy jednej strony mogą swobodnie handlować w krajach strony drugiej, ale winni uiścić opłaty ustalone miejscowym zwyczajem. Składając przysięgę na ręce posła królewskiego sułtan wzywa króla, aby i on zaprzysiągł ten układ.
AGAD, AKW, dz. tur., k.66, t. 11, no 26
Description:
The text of the tugra: “Bayezid bin Mehmed han muzaffer da`ima” (“Bayezid, son of Mehmed, the ever victorious khan”)
Dariusz Kołodziejczyk, "Ottoman-Polish Diplomatic Relations" (15th-18th century). An Annotated Edition of ‘Ahdnames and Other Documents, Leiden-Boston-Köln 2000, nr 7, s. 210-212.
Katalog dokumentów tureckich. Dokumenty do dziejów Polski i krajów ościennych w latach 1455-1672, opr. Zygmunt Abrahamowicz, w: „Katalog rękopisów orientalnych ze zbiorów polskich”, tom I, cz. I, Zakład Orientalistyki Polskiej Akademii Nauk, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1959, nr 11, s. 29.
1519.10.01, Andrinopoli
The `ahdname sent by Selim I to King Sigismund I
Traktat sułtana Selīma I z królem Zygmuntem I
Sułtan zaprzysięga na ręce posła królewskiego Jakuba Secygniowskiego (Sczignÿcuusrj), pokój na trzy lata, poczynając od dnia 1 šawwāl r. 925 h., a 25 września r. 1519 po Chr. Akt ten potwierdza postanowienia poprzednich przymierzy Porty z Polską.
AGAD, AKW, dz. tur., k. 66, t. 17, no 36
Description:
The text of the tugra: “Selim-şah bin Bayezid han muzaffer da`ima” (“Selim-shah, son of Bayezid, the ever victorious khan”)
Dariusz Kołodziejczyk, "Ottoman-Polish Diplomatic Relations" (15th-18th century). An Annotated Edition of ‘Ahdnames and Other Documents, Leiden-Boston-Köln 2000, nr 10, s. 218-221.
Katalog dokumentów tureckich. Dokumenty do dziejów Polski i krajów ościennych w latach 1455-1672, opr. Zygmunt Abrahamowicz, w: „Katalog rękopisów orientalnych ze zbiorów polskich”, tom I, cz. I, Zakład Orientalistyki Polskiej Akademii Nauk, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1959, nr 17, s. 32-33.
1525.10.18, Constantinopoli
The `ahdname sent by Suleyman I to King Sigismund I
Traktat sułtana Sulejmāna I z królem Zygmuntem I
Sułtan zaprzysięga na ręce posła królewskiego Stanisława pokój na okres lat trzech, poczynając od dnia 1 muharrem r. 932 h. (18 X 1525). Traktat ten potwierdza postanowienia poprzednich układów Porty z Polską.
AGAD, AKW, dz. tur., k. 66, t. 19, no 41
Description:
The text of the tugra: “Süleyman-şah bin Selim-şah han muzaffer da`ima” (“Suleyman-shah, son of Selim-shah, the ever victorious khan”)
Dariusz Kołodziejczyk, "Ottoman-Polish Diplomatic Relations" (15th-18th century). An Annotated Edition of ‘Ahdnames and Other Documents, Leiden-Boston-Köln 2000, nr 11, s. 222-226.
Katalog dokumentów tureckich. Dokumenty do dziejów Polski i krajów ościennych w latach 1455-1672, opr. Zygmunt Abrahamowicz, w: „Katalog rękopisów orientalnych ze zbiorów polskich”, tom I, cz. I, Zakład Orientalistyki Polskiej Akademii Nauk, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1959, nr 20, s. 35.
1548, Constantinopoli
The solemn condolences send to Sigismund August after the death of his father, King Sigismund, by wife of Sultan Suleyman - Hurrem Sultan.
Żona sułtana Sulejmāna I sułtanka Ḫāṣṣeki Ḫurrem (Roksolana) do króla Zygmunta Augusta
Na wieść o tym, że po śmierci króla Zygmunta na tron wstąpił król Zygmunt August, sułtanka błogosławi go i wyraża swą radość z tego powodu, a zarazem pociesza go po utracie ojca. List ten przesyła ona przez swego posła Ḥasana agę.
AGAD, AKW, dz. tur., k. 68, t. 110, no 218
Description:
Katalog dokumentów tureckich. Dokumenty do dziejów Polski i krajów ościennych w latach 1455-1672, opr. Zygmunt Abrahamowicz, w: „Katalog rękopisów orientalnych ze zbiorów polskich”, tom I, cz. I, Zakład Orientalistyki Polskiej Akademii Nauk, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1959, nr 99, s. 103.
1554.12.06-15
The Ottoman copy (suret-I ‘ahdname) issued on request of the Polish king and reiterating the conditions of ‘ahdname of 1553
Osmańska kopia traktatu z 1553 r. wystawiona na prośbę polskiego króla
Kopia aktu przymierza Sulejmana I, sułtana tureckiego z Zygmuntem Augustem, królem polskim z dnia 20 saban r. 960 h. (1553.08.01.). Gdy poprzednio król Zygmunt August pragnąc szczerej przyjaźni z sułtanem przysłał do Porty Stanisława Tęczyńskiego kasztelana lwowskiego oraz starostę lubelskiego i bełskiego, sułtan przychylił się do jego prośby i w dniu 20 saban r. 960 h., czyli [08.01.] r. 1553 po Chr. wydał mu traktat. Niniejszy zaś traktat wydał sułtan królowi dlatego, że obecnie przysłał on znowu posła z prośbą o zaopatrzoną w znak tugry kopię owego aktu. Akt ten powtarza bez zmian postanowienia sułtana z królem z r. 1553 (KDT, nr 138)
AGAD, AKW, dz. Tur., k. 68, t. 153 no 293a
Description:
Dariusz Kołodziejczyk, "Ottoman-Polish Diplomatic Relations" (15th-18th century). An Annotated Edition of ‘Ahdnames and Other Documents, Leiden-Boston-Köln 2000, nr 17, s. 247-254.
1577.07.17, Constantinopoli
The `ahdname sent by Murad III to King Stephan Bathory
Traktat sułtana Murāda III z królem Stefanem Batorym
Gdy Stefan Batory, król Polski, a w. książę Litwy, Prus, Rusi, Mazowsza, Inflant i innych ziem, pragnąc zawrzeć z sułtanem przyjaźń i pokój przysłał do Porty jako wielkiego posła Jana Sienieńskiego kasztelana halickiego, sułtan przychylił się do jego prośby i wydał mu niniejszy akt przymierza. Akt ten powtarza zasadniczo postanowienia przymierza sułtana Sulejmāna I z królem Zygmuntem Augustem zawartego w r. 1553, nie wspominając tylko o darowaniu sobie przez obie strony szkód pogranicznych. Ponadto niniejszy akt przymierza dokładnie reguluje sprawy handlu pomiędzy oboma państwami, w szczególności zaś postanawia, że Ormianie i inni kupcy chrześcijańscy z Polski przyjeżdżając do Mołdawii i innych krajów sułtana mają unikać miejsc i dróg ukrytych oraz jeździć tylko utartymi szlakami kupieckimi, a w Brusie nie ma się pobierać od Polaków opłat większych nad przewidziane dawnymi ustawami.
AGAD, AKW, dz. tur., k. 71, t. 260, no 486
Description:
The text of the tugra: “Murad- şah bin Selim-şah han muzaffer da`ima ” (“Murad -shah, son of Selim-shah, the ever victorious khan”)
Dariusz Kołodziejczyk, "Ottoman-Polish Diplomatic Relations" (15th-18th century). An Annotated Edition of ‘Ahdnames and Other Documents, Leiden-Boston-Köln 2000, nr 21, s. 269-278.
Katalog dokumentów tureckich. Dokumenty do dziejów Polski i krajów ościennych w latach 1455-1672, opr. Zygmunt Abrahamowicz, w: „Katalog rękopisów orientalnych ze zbiorów polskich”, tom I, cz. I, Zakład Orientalistyki Polskiej Akademii Nauk, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1959, nr 226, s. 217-218.
1591.10.10-18, Constantinopoli
The `ahdname sent by Murad III to King Sigismund III
Traktat sułtana Murāda III z królem Zygmuntem III
Ponieważ dawni królowie polscy zawsze szczerze i wiernie uciekali się pod opiekę Porty i składali jej oświadczenia przyjaźni, to i obecny król polski w w. książę Litwy, Rusi, Prus, Mazowsza, Inflant i innych krajów, a w przyszłości również dziedzic i król Szwecji Zygmunt przysłał teraz w poselstwie do Porty znakomitego pana, cześnika łomżyńskiego Jana Zamoyskiego z wyrazami przyjaźni i z listem, w którym prosił o pokój i o nowy akt przymierza. Sułtan przychylił się do tej prośby króla i wydał ten akt przymierza. Akt ten powtarza bez zmian wszystkie postanowienia przymierza sułtana z królem Stefanem Batorym.
AGAD, AKW, dz. tur., k. 71, t. 268, no 498
Description:
The text of the tugra: “Murad-şah bin Selim-şah han muzaffer da`ima ” (“Murad-shah, son of Selim-shah, the ever victorious khan”)
Dariusz Kołodziejczyk, "Ottoman-Polish Diplomatic Relations" (15th-18th century). An Annotated Edition of ‘Ahdnames and Other Documents, Leiden-Boston-Köln 2000, nr 23, s. 284-293.
Katalog dokumentów tureckich. Dokumenty do dziejów Polski i krajów ościennych w latach 1455-1672, opr. Zygmunt Abrahamowicz, w: „Katalog rękopisów orientalnych ze zbiorów polskich”, tom I, Zakład Orientalistyki Polskiej Akademii Nauk, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1959, nr 235, s. 225-227.
1597.11.11-20, Constantinopoli
The `ahdname sent by Mehmed III to King Sigismund III
Traktat sułtana Meḥmeda III z królem Zygmuntem III
Niniejszy akt przymierza, wydany posłowi królewskiemu Stanisławowi Gólskiemu staroście barskiemu, jest tak w treści, jak też i w formie powtórzeniem aktu przymierza sułtana Murāda III z królem Zygmuntem III z r. 1591.
AGAD, AKW, dz. tur., k. 71, t. 276, no 511
Description:
The text of the tugra: “Mehmed bin Murad han muzaffer da`ima ” (“Mehmed, son of Murad, the ever victorious khan”)
Dariusz Kołodziejczyk, "Ottoman-Polish Diplomatic Relations" (15th-18th century). An Annotated Edition of ‘Ahdnames and Other Documents, Leiden-Boston-Köln 2000, nr 27, s. 303-312.
Katalog dokumentów tureckich. Dokumenty do dziejów Polski i krajów ościennych w latach 1455-1672, opr. Zygmunt Abrahamowicz, w: „Katalog rękopisów orientalnych ze zbiorów polskich”, tom I, cz. I, Zakład Orientalistyki Polskiej Akademii Nauk, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1959, nr 238, s. 229-230.
1598.08.04, Constantinopoli
The `ahdname sent by Mehmed III to King Sigismund III
Traktat sułtana Meḥmeda III z królem Zygmuntem III
Niniejszy akt wydał sułtan na skutek prośby króla o pokój i odnowienie przymierza wyrażonej w liście, który przywiózł jego poseł Jan Szczęsny Herburt. Powtarzając postanowienia poprzednich przymierzy sułtan wprowadza tu także nowe punkty, a mianowicie:
Chan krymski ma otrzymywać na czas ustalone zwyczajem dary od króla. W razie, gdy sułtan wezwie go na wyprawę wojenną, nie ma prowadzić swych wojsk przez posiadłości króla, a na żądanie króla winien posłać mu swe wojska na pomoc przeciwko wrogom.
Wojewoda mołdawski Jeremia będzie piastował ten urząd, dopóki tylko pozostanie wierny Porcie, zaś po jego zgonie wojewodą Mołdawii zostanie jego syn.
Od kupców polskich w Stambule, Adrianopolu i Brusie, skoro opłacą przepisane cła, nie ma się pobierać w Konstantynopolu, Benderze lub Adrianopolu opłat zwanych reft i ķaşşāb akčasy ani cła od gotówki. W tej sprawie sułtan wydał osobne rozporządzenie.
Nie będzie się napadać na ziemie króla ani też na te, które w przyszłości zdobędzie on na Moskwie.
Król prosił, że chce sam zagarnąć trzy twierdze leżące na granicy Siedmiogrodu, a to: Koszyce, Hust i Mukacz, które należą do cesarza. Jeśli zatem król zdobędzie je wcześniej niż sułtan, to ze strony sułtana nie będzie w tym żadnych przeszkód i pozostaną one pod władzą króla.
AGAD, AKW, dz. tur., k. 71, t. 280, no 518
Description:
The text of the tugra: “Mehmed bin Murad-şah han muzaffer da`ima ” (“Mehmed, son of Murad-shah, the ever victorious khan”)
Dariusz Kołodziejczyk, "Ottoman-Polish Diplomatic Relations" (15th-18th century). An Annotated Edition of ‘Ahdnames and Other Documents, Leiden-Boston-Köln 2000, nr 28, s. 313-323.
Katalog dokumentów tureckich. Dokumenty do dziejów Polski i krajów ościennych w latach 1455-1672, opr. Zygmunt Abrahamowicz, w: „Katalog rękopisów orientalnych ze zbiorów polskich”, tom I, cz. I, Zakład Orientalistyki Polskiej Akademii Nauk, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1959, nr 241, s. 232-233.
1623.02.12-21, Constantinopoli
The `ahdname sent by Mustafa I to King Sigismund III
Traktat sułtana Muṣṭafy I z królem Zygmuntem III
Gdy na tronie osmańskim zasiadł sułtan Muṣṭafā, wówczas Zygmunt król Polski, w. książę Litwy, Rusi, Prus, Mazowsza, Inflant i innych krajów, a zarazem przyszły dziedzic i król Szwecji, pragnąc odnowienia i umocnienia dawnej przyjaźni z Portą, wyprawił w poselstwie do niej znakomitego pana polskiego ks. Zbaraskiego. W liście przesłanym przez tego posła zapewniał król sułtana o swej szczerej przyjaźni, a także prosił go o wydanie nowego aktu przymierza, a to w tym celu, aby obie strony szanowały artykuły wyłuszczone w zbiorowej petycji o pokój, nadesłanej zeszłego roku przez królewskiego namiestnika i wodza całego wojska polskiego oraz pozostałych dowódców polskich do sułtanowego bratanka sułtana `Osmāna syna sułtana Ahmeda w czasie jego wyprawy chocimskiej. Sułtan łaskawie uwzględnił tę prośbę króla i pragnąc zapewnić poddanym pokój i bezpieczeństwo wydał w miesiącu rebī`ülāḫir r. 1032 h., czyli w r. 1623 po Chr. niniejszy akt przymierza. Akt ten powtarza podstawowe postanowienia dawniejszych przymierzy Porty z Polską i artykuł z r. 1598 o zwolnieniu kupców polskich od pewnych podatków, a także wprowadza następujące nowe postanowienia:
Panowie polscy ani też Kozacy lub inni poddani króla nie śmią pod żadnym pozorem napadać na kraje sułtana. Na M. Czarnym nie ma się nawet słyszeć imienia Kozaków, a gdy wyrządzą oni jakieś szkody w posiadłościach sułtana, to nie należy tłumaczyć się przed Portą, że uczynili to Kozacy moskiewscy. Król nie powinien pozwalać Kozakom na bratanie się z Kozakami moskiewskimi, lecz trzymać ich w należytej karności. Podobnie dowódcy wojsk sułtańskich ani też Tatarzy mołdawscy, dobrudzcy, akkermańscy, benderscy i oczakowscy nie powinni wyrządzać żadnych szkód Polsce; tatarskie przeprawy przez Dunaj mają być pilnie strzeżone, a winni niedopatrzenia będą karani. Król winien co roku na czas składać chanowi krymskiemu Ğanibek Gerejowi zwyczajem ustalone dary; gdy dary te zostaną przekazane w Jassach ludziom chana, ten powinien wiernie zachować przymierze z królem. Kałga, mirzowie oraz inni Tatarzy również nie śmią szkodzić Polsce. Jeśli król zażąda od Tatarów pomocy przeciwko wrogom, a sułtan wyda odpowiednie rozporządzenie, Tatarzy winni pośpieszyć królowi na odsiecz. Gdy sułtan zawezwie Tatarów na wyprawę wojenną, mają oni iść swoimi dawnymi szlakami i nie wstępować po drodze w granice Polski. Tatarom nie wolno również mieszkać w Mołdawii. Gdy sułtan lub jego dowódcy, a także książę Siedmiogrodu oraz wojewodowie Mołdawii i Wołoszczyzny będą musieli ruszyć z wojną na któregoś z władców chrześcijańskich lub też na kogo innego, wówczas król powinien nie ulec prośbie owego przeciwnika sułtana oraz nie pomagać mu wojskiem lub pieniędzmi, nie pozwalać nikomu na werbunek wojska w Polsce ani też otwarcie lub skrycie pozwalać swoim poddanym, by szli na pomoc owemu wrogowi sułtana. Król winien też być w przyjaźni z Księciem Siedmiogrodu Bethlen Gaborem i nie wspomagać jego przeciwników, gdyby się tacy pojawili; książę ten bowiem jest poddanym sułtana, a Siedmiogród to kraj sułtana zdobyty przez jego przodków. Nie powinien też król użyczać w Polsce schronienia władcom Siedmiogrodu, Mołdawii i Wołoszczyzny lub też tamtejszym panom czy poddanym, gdyby się który z nich zbuntował kiedy przeciwko Porcie, lecz zakutych w kajdany odsyłać ich do Porty. Król prosił też, by sułtan pozwolił jego poddanym przywozić Dniestrem towary do Akkermanu i tam handlować; sułtan rozkazał więc, by kupcom spokojnym i nie pragnącym działać na szkodę jego państwa nie stawiano w tym żadnych przeszkód. Wojewodowie mołdawscy powinni po dawnemu żyć z królem w zgodzie.
AGAD, AKW, dz. tur., k. 72, t. 304, no 557
Description:
The text of the tugra: “Mustafa-şah bin Mehmed han muzaffer da`ima ” (“Mustafa-shah, son of Mehmed, the ever victorious khan”)
Dariusz Kołodziejczyk, "Ottoman-Polish Diplomatic Relations" (15th-18th century). An Annotated Edition of ‘Ahdnames and Other Documents, Leiden-Boston-Köln 2000, nr 37, s. 388-401.
Katalog dokumentów tureckich. Dokumenty do dziejów Polski i krajów ościennych w latach 1455-1672, opr. Zygmunt Abrahamowicz, w: „Katalog rękopisów orientalnych ze zbiorów polskich”, tom I, cz. I, Zakład Orientalistyki Polskiej Akademii Nauk, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1959, nr 256, s. 246-249.
1623.10.10, Constantinopoli
The `ahdname sent by Murad IV to King Sigismund III
Akt przymierza sułtana Murāda z królem Zygmuntem III
Panom polskim, jak też ubogim podwładnym króla, który na mocy tego aktu wchodzi w przymierze z sułtanem, obwieszcza sułtan co następuje: Od dawien dawna królowie polscy pozostawali w szczerej przyjaźni z sułtanami osmańskimi i ani na włos nie odstępowali od przymierza z nimi, a także tępili Kozaków i innych przestępców, ziemie ich zaś nie doznawały żadnych szkód ze strony Porty i wszyscy poddani żyli w spokoju. Dopiero zmarły sułtan `Osmān był zmuszony wszcząć wojnę z Polską, ale gdy po wielkich walkach pod Chocimem dowódca wojsk królewskich i inni panowie za zgodą całego wojska polskiego wysłali do sułtana list z prośbą o przywrócenie dawnego pokoju i przymierza, sułtan pragnąc pokoju dla swoich poddanych zgodził się na to. Gdy następnie na tron wstąpił sułtan Muṣṭafā, a król Zygmunt przysłał w poselstwie do Porty ks. Zbaraskiego, przymierze zostało ponowione. Od tego czasu przymierze obu państw nie zostało naruszone. Toteż, gdy w dniu 14 ẕilķa`de tegoż r. 1032 h. (9 IX 1623) na tron wstąpił sułtan Murād, a bawiący podówczas u Porty tłumacz owego posła królewskiego Krzysztof ( Serebkowicz) przyniósł ów nienaruszony akt przymierza sułtana Muṣṭafy i prosił sułtana, by ponowił przymierze z Polską na tych samych zasadach, sułtan wydał niniejszy akt przymierza oparty na tych samych zasadach, co podobny akt jego poprzednika. Akt niniejszy – w rzeczywistości – powtarza bez zmian te same warunki przymierza, które są zawarte w nr 256.
AGAD, AKW, Dokumenty pergaminowe, no 5628
Description:
The text of the tugra: “Murad-şah bin Ahmed han muzaffer da`ima ” (“Murad-shah, son of Ahmed, the ever victorious khan”)
Dariusz Kołodziejczyk, "Ottoman-Polish Diplomatic Relations" (15th-18th century). An Annotated Edition of ‘Ahdnames and Other Documents, Leiden-Boston-Köln 2000, nr 38, s. 402-418.
Katalog dokumentów tureckich. Dokumenty do dziejów Polski i krajów ościennych w latach 1455-1672, opr. Zygmunt Abrahamowicz, w: „Katalog rękopisów orientalnych ze zbiorów polskich”, tom I, cz. I, Zakład Orientalistyki Polskiej Akademii Nauk, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1959, nr 259, s. 251-252.
1634.10.23-11-01, Constantinopoli
The `ahdname sent by Murad IV to King Ladislaus IV
Traktat sułtana Murāda IV z królem Władysławem IV
Władysław IV król Polski, w. książę Litwy, dziedzic Rusi, Prus, Mazowsza i innych ziem, a także król Szwecji, którego ojciec i dziad byli szczerymi i oddanymi przyjaciółmi Porty, pragnąc przymierza i pokoju z sułtanem wysłał do Porty Jakuba Zielińskiego podczaszego bracławskiego jako posła głównego, a z nim piętnastu innych znakomitych szlachciców, z oznajmieniem wiernej przyjaźni i prośbą o wydanie nowego aktu przymierza na zasadzie artykułów, które ustalił on listownie z dowódcą wojsk sułtańskich Murtaẓą paszą. Sułtan nakazał zatem odnowić przymierze z królem na zasadzie przymierza Porty z Polską za panowania sułtana Sulejmāna, co też nastąpiło w dniu 1 ğemāẕiülewwel r. 1044 h., czyli w dniu 23 października r. 1634 po Chr., i akceptując sześć artykułów pokoju uzgodnionych przez króla z wezyrem Murtaẓą paszą, wydał niniejszy akt przymierza.
Aktem tym ponawia sułtan postanowienia przymierza sułtana Sulejmāna I z królem Zygmuntem Augustem z r. 1553, a także zarządza co następuje: Nikomu z dowódców wojsk sułtana lub jego poddanych nie wolno wyrządzać szkód w posiadłościach króla ani też w zamkach znajdujących się od dawna na ziemiach króla, jak również w palankach królewskich, które znajdują się blisko granic, lecz nie stanowią żadnego niebezpieczeństwa. Natomiast ani jedna czajka kozacka nie śmie wypłynąć na M. Czarne, a Kozakom i innym poddanym króla oraz panom polskim nie wolno wyrządzać szkód w posiadłościach sułtana. Oznajmiając, że wszystkie układy poprzednich sułtanów z Polską pozostają nadal w mocy, sułtan ponownie zakazuje wyrządzania jakichkolwiek szkód na ziemiach króla, a także powtarza postanowienie przymierza z r. 1553 o tym, że ponieważ nie doszło do spotkania komisarzy, którzy by załatwili sprawę szkód poniesionych przez obie strony, darują one je sobie nawzajem i puszczą w niepamięć wszystkie straty, jakie zostały wyrządzone do tego czasu. Wszelkie akta kupna i sprzedaży, zawierane pomiędzy kupcami obu stron zarówno w państwie sułtana, jak też i w krajach króla, muszą być wpisane do rejestrów sądowych i potwierdzane kontraktami, a spory o zapłatę należności lub pożyczek winny być rozstrzygane na podstawie tych dokumentów.
AGAD, AKW, dz. tur., k. 74, t. 362, no 643
Description:
The text of the tugra: “Murad-şah bin Ahmed han muzaffer da`ima ” (“Murad-shah, son of Ahmed, the ever victorious khan”)
Dariusz Kołodziejczyk, "Ottoman-Polish Diplomatic Relations" (15th-18th century). An Annotated Edition of ‘Ahdnames and Other Documents, Leiden-Boston-Köln 2000, nr 45, s. 448-457.
Katalog dokumentów tureckich. Dokumenty do dziejów Polski i krajów ościennych w latach 1455-1672, opr. Zygmunt Abrahamowicz, w: „Katalog rękopisów orientalnych ze zbiorów polskich”, tom I, cz. I, Zakład Orientalistyki Polskiej Akademii Nauk, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1959, nr 310, s. 298-299.
1640.05.13-22, Constantinopoli
The `ahdname sent by Ibrahim I to King Ladislaus IV
Traktat sułtana Ibrāhīma z królem Władysławem IV
Z dawien dawna królowie polscy składali Porcie oświadczenia swojej wiernej i oddanej przyjaźni. Toteż gdy obecnie na tron osmański wstąpił sułtan Ibrāhīm, Władysław król Polski, w. książę Litwy, Rusi, Prus, Mazowsza i Inflant, a przyszły dziedzic i król Szwecji, pragnąc odnowienia i umocnienia dawnego przymierza obu państw wyprawił w poselstwie do Porty Wojciecha Miaskowskiego i przysłał przez niego akt przymierza wydany przez sułtanowego brata – zmarłego sułtana Ġāzī Murāda – prosząc, by obie strony po dawnemu zawarły przyjaźń i pokój na zasadach tego właśnie aktu przymierza. Sułtan przychylił się do tej prośby króla i mając na względzie spokój i bezpieczeństwo poddanych wydał mu w 2 dek. muḥarrem r. 1040 h., czyli (w dniach 3-12 V) r. 1640 po Chr. ten oto akt przymierza.
Akt ten w rzeczywistości jest odmienny od aktu przymierza sułtana Murāda IV z królem Władysławem IV z roku 1634, o którego potwierdzenie prosił król. Powtarza on bowiem postanowienia aktu przymierza sułtana Muṣṭafy I z królem Zygmuntem III z r. 1623 z nieznacznymi tylko zmianami. Mianowicie tam, gdzie akt przymierza z r. 1623 postanawia, że dary od króla dla chana krymskiego mają być przekazywane wysłannikom chana w Jassach, sułtan Ibrāhīm postanawia, że mają one być oddawane ludziom chana „w tej samej miejscowości, co i przedtem”; gdzie zaś akt przymierza z r. 1623 zobowiązuje króla Zygmunta III do przyjaźni z księciem Siedmiogrodu Bethlen Gaborem, sułtan Ibrāhīm nakazuje królowi Władysławowi IV odnosić się przyjaźnie do „książąt Siedmiogrodu i do okazujących Porcie szczerą przyjaźń królów węgierskich”.
AGAD, AKW, dz. tur., k. 75, t. 376, no 663
Description:
The text of the tugra: “Ibrahim-şah bin Ahmed han muzaffer da`ima ” (“Ibrahim-shah, son of Ahmed, the ever victorious khan”)
Dariusz Kołodziejczyk, "Ottoman-Polish Diplomatic Relations" (15th-18th century). An Annotated Edition of ‘Ahdnames and Other Documents, Leiden-Boston-Köln 2000, nr 46, s. 458-470.
Katalog dokumentów tureckich. Dokumenty do dziejów Polski i krajów ościennych w latach 1455-1672, opr. Zygmunt Abrahamowicz, w: „Katalog rękopisów orientalnych ze zbiorów polskich”, tom I, cz. I, Zakład Orientalistyki Polskiej Akademii Nauk, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1959, nr 325, s. 312-314.
Turkish copy in the registry book of the Ottoman Archives from: Başbakanlık Osmanlı Arşivi in İstanbul; Lehistan Ahidnâme Defteri
BOA A.DVN.DVE.d 055/1, s. 10-11
BOA A.DVN.DVE.d 055/1, s. 12-13
1667.08.2-11, Edirne
The `ahdname sent by Mehmed IV to King John Casimir
Traktat sułtana Meḫmeda IV z królem Janem Kazimierzem
Najpilniejszym zadaniem sułtana, od kiedy wstąpił on na tron, jest okazanie monarszej łaski i dobroci wszystkim tym, którzy ze szczerym zamiarem przychodzą do Porty, by szukać u niej schronienia. Toteż, gdy król polski Jan Kazimierz przysłał do Porty Hieronima Radziejowskiego prosząc o wydanie aktu przymierza takiego samego jak akty przymierza sułtanowego ojca – sułtana Ibrāhīma i stryja – sułtana Murāda, sułtan przychylił się do tej prośby i zawarł pokój z królem oraz miał wydać mu akt przymierza. Jednakże w tym właśnie czasie poseł ów zmarł, a na jego miejsce mianował król posłem cześnika Franciszka Kazimierza Wysockiego. Sułtan omówił więc wszystkie sprawy jeszcze raz z tym nowym posłem królewskim i w miesiącu ṣafer r. 1078 h. wydał niniejszy akt przymierza.
Aktem tym sułtan postanawia, że król ma rok rocznie składać chanom krymskim dary takie, jakie przyrzekł chanowi Islām Gerejowi oraz że dary te mają być na czas przekazywane ludziom chana. Poza tym powtarza on postanowienia przymierza sułtana Ibrāhīma z królem Władysławem IV z r. 1640.
AGAD, AKW, dz. tur., k. 77, t. 453, no 762
Description:
The text of the tugra: “Mehmed-şah bin Ibrahim han muzaffer da`ima ” (“Mehmed-shah, son of Ibrahim, the ever victorious khan”)
Dariusz Kołodziejczyk, "Ottoman-Polish Diplomatic Relations" (15th-18th century). An Annotated Edition of ‘Ahdnames and Other Documents, Leiden-Boston-Köln 2000, nr 48, s. 476-489.
Katalog dokumentów tureckich. Dokumenty do dziejów Polski i krajów ościennych w latach 1455-1672, opr. Zygmunt Abrahamowicz, w: „Katalog rękopisów orientalnych ze zbiorów polskich”, tom I, cz. I, Zakład Orientalistyki Polskiej Akademii Nauk, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1959, nr 373, s. 352-354.
Turkish copy in the registry book of the Ottoman Archives from: Başbakanlık Osmanlı Arşivi in İstanbul; Lehistan Ahidnâme Defteri
BOA A.DVN.DVE.d 055/1, s. 12-13
BOA A.DVN.DVE.d 055/1, s. 14-15
1672.10.23, Žvanec
The `ahdname sent by Mehmed IV to King Michał
Traktat sułtana Meḫmeda IV z królem Michałem Korybutem Wiśniowieckim
Najważniejszym zadaniem sułtana od chwili, gdy objął rządy jest uporządkowanie spraw poddanych i kraju. Toteż, gdy król polski Michał przysłał do jego rezydencji komisarzy z prośbą o zaprzestanie wojny, która z pewnych powodów wywiązała się pomiędzy obiema stronami, i o zawarcie pokoju na dawnych zasadach, sułtan zgodził się na to. Wydał on też królowi nowy akt przymierza, przy czym mając na celu spokój i bezpieczeństwo poddanych dodał do postanowień dawniejszych przymierzy Porty z Polką jeszcze cztery artykuły z dnia 25 ğemāẕiülāḫir r. 1083 h. (23 X 1672), aby i one były przestrzegane. Aktem niniejszym sułtan ponawia najpierw cztery artykuły pokoju buczackiego, a następnie postanowienia swojego przymierza z królem Janem Kazimierzem z r. 1667 z tą jedną różnicą, że tu mówi ogólnie, iż dary dla chana mają być składane rokrocznie i na czas, stosownie do ostatnio zawartego układu pomiędzy królem a chanem.
AGAD, AKW, dz. tur., k. 77, t. 467, no 783
Description:
The text of the tugra: “Mehmed-şah bin Ibrahim han muzaffer da`ima ” (“Mehmed-shah, son of Ibrahim, the ever victorious khan”)
Dariusz Kołodziejczyk, "Ottoman-Polish Diplomatic Relations" (15th-18th century). An Annotated Edition of ‘Ahdnames and Other Documents, Leiden-Boston-Köln 2000, nr 52, s. 501-514.
Katalog dokumentów tureckich. Dokumenty do dziejów Polski i krajów ościennych w latach 1455-1672, opr. Zygmunt Abrahamowicz, w: „Katalog rękopisów orientalnych ze zbiorów polskich”, tom I, cz. I, Zakład Orientalistyki Polskiej Akademii Nauk, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1959, nr 380, s. 360-361.
1678.04.4-13, Davud Paşa
The `ahdname sent by Mehmed IV to King John III
Traktat sułtana Meḫmeda IV z królem Janem III
AGAD, AKW, dz. tur., k. 77, t. 465, no 780
Description:
The text of the tugra: “Mehmed-şah bin Ibrahim han muzaffer da`ima ” (“Mehmed-shah, son of Ibrahim, the ever victorious khan”)
Dariusz Kołodziejczyk, "Ottoman-Polish Diplomatic Relations" (15th-18th century). An Annotated Edition of ‘Ahdnames and Other Documents, Leiden-Boston-Köln 2000, nr 55, s. 528-544.
Turkish copy in the registry book of the Ottoman Archives from: Başbakanlık Osmanlı Arşivi in İstanbul; Lehistan Ahidnâme Defteri
BOA A.DVN.DVE.d 055/1, s. 16-17
BOA A.DVN.DVE.d 055/1, s. 18-19
1699.10.6-15, Constantinopoli
The `ahdname sent by Mustafa II to King August II
Traktat sułtana Muṣṭafy IV z królem Augustem II
AGAD, AKW, dz. tur., k. 78, t. 507, no 837
Description:
The text of the tugra: “Mustafa-şah bin Mehmed han muzaffer da`ima ” (“Mustafa-shah, son of Mehmed, the ever victorious khan”)
Dariusz Kołodziejczyk, "Ottoman-Polish Diplomatic Relations" (15th-18th century). An Annotated Edition of ‘Ahdnames and Other Documents, Leiden-Boston-Köln 2000, nr 62, s. 612-625.
Turkish copy in the registry book of the Ottoman Archives from: Başbakanlık Osmanlı Arşivi in İstanbul; Lehistan Ahidnâme Defteri
BOA A.DVN.DVE.d 055/1, s. 22-23
BOA A.DVN.DVE.d 055/1, s. 24-25
BOA A.DVN.DVE.d 055/1, s. 26-27
