|
« Powrót
Estonia
Polonica z Archiwum Historycznego w TartuZ zespołu nr 402 Uniwersytet w Dorpacie |
Polacy studiujący na Uniwersytecie w Dorpacie w latach 1802-1918
Skany wybranych jednostek z zespołu nr 402 Uniwersytet w Dorpacie (Universität zu Dorpat / Juriewskij Uniwiersitiet / Tartu Ülikool) z Archiwum Historycznego w Tartu
Prezentowane skany to kopie dokumentacji dotyczącej Polaków studiujących w latach 1802-1918 na Uniwersytecie w Dorpacie (zwanym od 1893 r. Juriewem). Wyboru jednostek archiwalnych dla okresu dorpackiego (1802-1892) dokonano w oparciu o bazę danych, przygotowaną przez Tatianę Szor, pracownika naukowego Archiwum w Tartu. Baza polskich studentów opracowana została na podstawie dwóch publikacji:
1. Album Academicum der Kaiserlichen Uniwersität Dorpat, bearbeitet von A. Hasselblatt und Dr. G. Otto, Dorpat 1889;
2. Alphabetisches Verzeichnis der Immatrikulierten der Universität Dorpat von 1802 bis 1889, mit genealogischen Ergänzungen, zusammengestellt von Karl Johann Paulsen, bearbeitet von Michael Bark und Leo Stark, Darmstadt 1994.
Jednostki stanowią sprawy osobowe studentów. Zawartość poszczególnych jednostek jest bardzo zróżnicowana. Część z nich jest znacznie zdekompletowana i zawiera zaledwie kilka stron, nie zawsze są to dokumenty związane z tokiem nauki; w sporadycznych przypadkach nie daje się nawet ustalić, na jakim wydziale studiowała dana osoba. W znacznej części jednak akta osobowe zawierają jednak wiele cennych informacji na temat pochodzenia, przebiegu studiów, uzyskania dyplomu. W wielu przypadkach zachowane są semestralne prace zaliczeniowe oraz dyplomowe studentów. Na okładkach części jednostek obok nazwiska studenta widnieje określenie Polonus.
Polskie nazwiska i imiona występują w tym spisie w zniekształconej formie, lecz pomimo to przeważnie łatwo domyśleć się, jaka była forma wyjściowa. Niekiedy dokumentacja jednej osoby zachowana jest w dwóch jednostkach archiwalnych. Działo się tak wówczas, gdy student z jakiegokolwiek powodu przerywał studia na uniwersytecie w Dorpacie, a następnie podejmował je ponownie. Zdarza się, że to samo nazwisko zapisane jest w kilku wariantach. W spisie podano taką formę, jaka występuje w aktach osobowych studenta (jest to zasada stosowana również w inwentarzu do tegoż zespołu).
Skrót AA oznacza Album Academicum (z podaniem numeru immatrykulacyjnego). Pozostałe najczęściej występujące w wykazie skróty oznaczają wydziały uniwersytetu lub kierunki studiów:
Bot. – botanika
Hist. - phil. - wydział historyczno-filologiczny
Jur. - wydział prawniczy
Math. - wydział matematyczny
Med. - wydział medyczny
Oec. - wydział ekonomiczny
Pharm. – farmacja
Phys. – fizyka
Teol. - wydział teologiczny
Zool. – zoologia
W jednostkach z okres juriewskiego (1893-1918) często występują załączniki w postaci zdjęć studentów. Z tego okresu pochodzi też dokumentacja słuchaczek Wyższych Kursów Żeńskich.
Polskie imiona i nazwiska często ulegały zniekształceniu podczas transkrypcji i zapisu w języku rosyjskim, z tego też względu w wielu wypadkach w wykazie podane zostało (przypuszczalne) brzmienie nazwiska oraz wersja rosyjska, jaka stosowana jest w aktach oraz w inwentarzu do zespołu.