Dokumenty związane z generałem Marianem Langiewiczem - dyktatorem powstania
- Dokument nr 1: Marian Langiewicz, naczelnik wojskowy województwa sandomierskiego, kwituje odbiór 1840 zł z kasy miejskiej w Wąchocku, 23 I 1863, Wąchock, rkps, j. pol., karta papierowa, pieczęć tuszowa: „Organiz[acja] Narodowa Wojew[ództwa] Sandomiersk[iego]”, fot. z oryg. w AP Radom, Zarząd Naczelnika Wojennego Oddziału Radomskiego, sygn. 32, s. 911.
- Dokument nr 2 - Dokument nr 3: Rozkazy dyktatora powstania Mariana Langiewicza z Kwatery Głównej w Wełeczu: nakazujący wszystkim oddziałom piechoty i jazdy poranny wymarsz oraz mianujący gen. Józefa Śmiechowskiego dowódcą korpusu, złożonego z 2. pułku piechoty, pułku żuawów i 2. pułku jazdy, 19 III 1863 r., Wełecz, oryg., rkps, j. pol., dwie kartki papierowe, pieczęcie dyktatora, AGAD, Zbiór Aleksandra Czołowskiego, sygn. 72, s. 1–2.
- Dokument nr 4: Marian Langiewicz, dyktator powstania styczniowego, b.d.m., fot. portretowa ze zbiorów NAC, sygn. 1-H-1-1.
Marian Langiewicz
ur. 5 VIII 1827, Krotoszyn, zm. 10 V 1887, Konstantynopol – generał i dyktator powstania styczniowego.
Okres krótkiej dyktatury Mariana Langiewicza, nastąpił po akcesie „białych” do powstania w marcu 1863 r. Langiewicz w początkach stycznia 1863 r. przyjechał do Królestwa i otrzymał, w randze pułkownika, nominację na naczelnika sił zbrojnych woj. sandomierskiego, gdzie prowadził działania zbrojne. 11 III 1863 r. ogłosił się dyktatorem powstania.
Prezentowany na wystawie dokument, w którym Marian Langiewicz, naczelnik wojskowy woj. sandomierskiego, kwituje odbiór 1840 złp z kasy miejskiej w Wąchocku, jest jednym z nielicznych zachowanych, z oryginalnym podpisem późniejszego dyktatora, z okresu tzw. Kampanii Langiewicza. Po krwawej bitwie pod Grochowiskami (18 III 1863 r.), Langiewicz w Kwaterze Głównej we wsi Wełecz sporządził na skrawkach papieru, ołówkiem, dwa rozkazy opatrzone podpisami i pieczęciami dyktatora: nakazujący wszystkim oddziałom piechoty i jazdy poranny wymarsz oraz mianujący gen. Józefa Śmiechowskiego dowódcą korpusu. W tym samym dniu generał przekroczył granicę z Galicją, dokąd udał się w celu przegrupowania swej armii i przeprowadzenia rozmów w sprawie skompletowania Rządu Cywilnego. Tam, 21 III 1863 r., został przez władze austriackie aresztowany, co pociągnęło za sobą konieczność reorganizacji władz narodowych. [opr. Dorota Lewandowska]
