Metryki księstwa mazowieckiego z XV i XVI w.

[pieczęć herbowa sygnetowa ks. Janusza I, + S. IONIS DVC' MAZ ET DNI WIZN; AGAD, ZDPerg., nr 1507

W porozumieniu z Towarzystwem Miłośników Historii prezentujemy elektroniczne edycje rejestrów książąt Mazowsza: Janusza I, Bolesława V, Konrada III, Anny Radziwiłłówny (żony Konrada III), Stanisława, Janusza III oraz Anny Konradówny. Przygotowano je w ramach projektu Towarzystwa Miłośników Historii, kierowanego przez Annę Salinę: Źródła do dziejów dawnego Mazowsza: baza danych i interaktywny atlas historyczny. Rejestry książęce pochodzą z ksiąg wpisów kancelarii mazowieckiej (tzw. Metryka Mazowiecka) przechowywanych w Archiwum Głównym Akt Dawnych (Metryka Koronna, sygn. MK 3, MK 8).

Elektroniczną edycję metryki Janusza I z lat 1414-1425 (MK 3) opracował zespół w składzie: Arkadiusz Borek (IH UW-IH PAN), Krzysztof Chłapowski (IH PAN), Michał Gochna (IH UW-IH PAN), Kazimierz Pacuski (IH PAN), Anna Salina (IH PAN), Hubert Wajs (AGAD), Tomasz Związek (IH UW-IH PAN). Łącznie z wydaniem krytycznym rejestru księcia z lat 1424-1429, opublikowanym przed blisko stuleciem przez Aleksandra Włodarskiego (Metryka Księstwa Mazowieckiego z XV - XVI wieku, t. I. Księga nr 333 z lat 1417 – 1429, Pomniki Prawa t. V, Warszawa 1918) edycja obejmuje całość zachowanych metryk z okresu panowania tego władcy. Składają się na nią: skany mikrofilmu księgi MK 3, a także regesty w jęz. polskim oraz indeks osób i miejscowości .

Zawartość rejestru książąt: Bolesława V, Konrada III, Anny Radziwiłłówny, Stanisława, Janusza III i Anny Konradówny pochodzi lat 1476-1526. Jednakże sama metryka nr 8 jest wypisem z innych, obszerniejszych ksiąg wpisów, częściowo niezachowanych do dzisiaj (rejestr Anny Radziwiłłówny). Powstała już po inkorporacji księstwa mazowieckiego do Królestwa Polskiego. Przedstawiamy ją w postaci skanów i odczytu opracowanego przez Annę Salinę (IH PAN) i Ingę Stembrowicz (AGAD).

Prezentowane edycje metryk książęcych będą na dalszym etapie powiązane z zamieszczoną w Internecie we współpracy z Fundacją Centrum Geohistorii interaktywną mapą Mazowsza, która ma umożliwić wyszukiwanie, przeglądanie i analizę informacji o miejscowościach istniejących na Mazowszu w średniowieczu i wczesnej epoce nowożytnej.

Projekt Towarzystwa Miłośników Historii Źródła do dziejów dawnego Mazowsza: baza danych i interaktywny atlas historycznych został sfinansowany z funduszy Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach Działalności Wspomagającej Badania (obecna nazwa: Działalność Upowszechniająca Naukę), nr umowy 800/DWB/P/2010, ze środków własnych Towarzystwa oraz Instytutu Historii w ramach Repozytorium Cyfrowego Instytutów Naukowych finansowanego ze środków Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Oś priorytetowa 2.

Sygn.: MK 3

Mikrofilm: 42

  • (a) Rejestr ks. Janusza I (s. 2 - 127); daty: [1404] 1414 - 1425 [1427]
  • (b) Rejestr ks. Bolesława II (s. 128 - 335); daty: 1432 - 1446.

Opis: Opr. skóra, grzbiet oderwany od księgi, k. 2 nlb. + 1 - 127 + 5 nlb. + 128 - 335 + 2 nlb. Brak k. 177. Podwójne k. 169, 230 - 235, 240. Dwa fragmenty dokumentów pergaminowych w oprawie księgi. Księga skopiowana w drugiej połowie XV w.

Dawna Sygn.:

  • "Liber maior albo corio obvolutus, antiquus, continens in se acta Masouiae seu notas privilegiorum ab anno 1416 usque ad annum 1446, non integer, Semoutio, Janussio et Joanne ducibus, sub litera AE n 2" (XVII w., Synopsis);
  • "3 Cz. Cz., 1416 - 1446" (XVIII/XIX w., Oboleński);
  • "3 GG, 1416 - 1446" (XIX w., Powstański, Bentkowski);
  • "Lit. GG" (XVIII w.);
  • "V.3.1.2." (XIX w.).

Sygn.: MK 8

Mikrofilm: 47

  • Kopie wpisów różnych książąt mazowieckich, księga spisana po inkorporacji Mazowsza do Korony, daty: 1471 - 1526

Opis: Opr. skóra, konserwowana, k. 2 nlb + 1 - 35 + 1 nlb.

Dawna Sygn.:

  • "Liber dissolutus actorum ducatus Masouiae Conradi ducis in folio nec non Annae ducissae et tutricis Masouiae, tum et Boleslai ducis annorum 1471 et 1497, in quo sunt inscriptiones variae. Extat et sexternio dissolutus in eodem libro personis spiritualibus et praesertim vicariis Cracouiensibus, civibus Bochnensibus et lanionibus Cracouiensibus serviens super certas inscriptiones anni 1314, sub vocabulo Varsauia" (XVII w., Synopsis);
  • "8, 1471 - 1536" (XVIII - XIX w., Oboleński, Powstański, Bentkowski);
  • "V.3.1.8" (XIX w.).